THÁNH LỄ VÀ ĐIỆN THOẠI

I. Một nghịch lý của thời đại

Thế giới hôm nay bước vào kỷ nguyên công nghệ số, nơi chiếc điện thoại thông minh trở thành vật bất ly thân của hầu hết mọi người. Nó hiện diện trong lớp học, nơi làm việc, trong gia đình, ngoài phố xá và thậm chí cả trong thánh Thánh lễ.

Ai cũng phải thừa nhận, điện thoại mang lại rất nhiều lợi ích: giúp con người liên lạc tức thời, tiếp cận tri thức vô hạn, kết nối cộng đồng, và cả hỗ trợ cho việc sống đạo của người kitô hữu như qua các ứng dụng Kinh Thánh, sách lễ điện tử, kinh nguyện, sách nói, bài giảng online... Nhưng nghịch lý là: trong khi điện thoại mở ra “cánh cửa thế giới”, thì đôi khi nó lại khóa lại cánh cửa nội tâm, khiến con người mất khả năng gặp gỡ Thiên Chúa một cách trọn vẹn.

Câu nói của Thánh Gioan Maria Vianney: “Nếu chúng ta thực sự hiểu được Thánh lễ là gì, chúng ta sẽ chết vì yêu mến”. Phải chăng đây như một hồi chuông cảnh tỉnh mỗi người chúng ta? Thật vậy, ở đây ngài muốn nhấn mạnh đến sự cao cả khôn lường của Thánh lễ: mầu nhiệm tình yêu, hy tế cứu độ, hy tế tạ ơn, và sự hiện diện đích thực của Chúa Kitô. Nhưng trớ trêu thay, nhiều người tham dự Thánh lễ hôm nay lại quá để tâm trí của mình gắn chặt vào chiếc điện thoại hơn là vào mầu nhiệm cứu độ.

Từ đó, vấn đề đặt ra: Điện thoại và Thánh lễ chúng ta chọn gì? Làm thế nào để điện thoại trở thành phương tiện phục vụ đức tin, thay vì trở thành chướng ngại cho việc gặp gỡ Chúa?

II. Thánh lễ là Đỉnh cao của đời sống Kitô hữu

1.  Bản chất của Thánh lễ
Như Công đồng Vatican II đã xác quyết: “Thánh Thể là nguồn mạch và chóp đỉnh của toàn thể đời sống Kitô hữu” (Lumen Gentium, số 11). Trong Thánh lễ, toàn bộ mầu nhiệm cứu độ được hiện tại hóa: hy tế Thập giá của Đức Kitô được tái diễn cách bí tích. Đây không phải là một nghi thức nhân loại, nhưng là tác động của Chúa Thánh Thần, nơi đó con người kết hợp mật thiết với Thiên Chúa và là mầu nhiệm đức tin của Giáo hội. Chính vì thế, khi linh mục đọc lời truyền phép xong, ngài công bố: “Đây là mầu nhiệm đức tin”.

2.  Giá trị thiêng liêng của Thánh lễ
Thánh Tôma Aquinô gọi Thánh lễ là “mầu nhiệm đức tin” (mysterium fidei). Thánh Gioan Phaolô II khẳng định: “Giá trị của một Thánh lễ vượt xa cả toàn thể của cải vật chất của thế giới này.”

Như vậy, tham dự Thánh lễ không chỉ là “giữ luật Chúa Nhật”, mà là bước vào bữa tiệc Nước Trời ngay giữa trần gian này. Đó là lúc người tín hữu được “ăn Bánh trường sinh- Bánh bởi trời” và kết hiệp với chính Thiên Chúa Ba Ngôi.

3.  Tâm tình cần có khi tham dự
Nếu thực sự hiểu được giá trị cao quý của Thánh lễ, chúng ta sẽ tham dự với tất cả lòng kính sợ, yêu mến và biết ơn. Không gì có thể chen vào giây phút thiêng liêng ấy, ngoại trừ chính Chúa. Chính vì thế, câu nói của Thánh Gioan Maria Vianney trở thành lời nhắc nhở chúng ta: nếu chúng ta còn thấy điều gì khác quan trọng hơn Thánh lễ, nghĩa là chúng ta vẫn chưa thực sự hiểu giá trị cao quý của nó.

III. Điện thoại là người bạn đồng hành hay kẻ phá bĩnh?

1.  Lợi ích chính đáng
Chúng ta không thể phủ nhận, điện thoại cũng có vai trò tích cực trong đời sống đạo như:

• Ứng dụng Kinh Thánh, sách lễ, giúp tín hữu dễ dàng theo dõi phụng vụ.
• Phương tiện nghe giảng, học hỏi giáo lý online.
• Nhắc nhở giờ kinh, giờ lễ, và lời cầu nguyện hằng ngày.

Ở khía cạnh này, điện thoại là người bạn đồng hành của người Kitô hữu trong hành trình đức tin.

Tuy nhiên, điện thoại cũng dễ trở thành “kẻ phá bĩnh” chúng ta trong Thánh lễ chẳng hạn: Khi tiếng chuông reo bất ngờ làm gián đoạn bầu khí linh thiêng. Khi tin nhắn, thông báo mạng xã hội lôi kéo tâm trí, khiến chúng ta phân tán. Và khi thói quen “lướt” điện thoại một cách vô thức khiến chúng ta quên mất mình đang đứng trước Thánh Thể Chúa.

Trong giây phút lẽ ra chúng ta phải dành trọn vẹn cho Chúa, nhưng chúng ta lại để điện thoại chiếm chỗ ưu tiên hơn. Điều đó chẳng khác nào chúng ta tham dự tiệc cưới mà cứ mải mê cắm cúi vào màn hình điện thoại, không hề đoái hoài đến cô dâu chú rể.

2.  Một hình thức ngẫu tượng hiện đại
Người Do Thái xưa đúc bò vàng để bái thờ nó như một vị thần thay vì tôn thờ Thiên Chúa của họ. Người thời nay không còn bò vàng, nhưng lại có chiếc điện thoại, thứ có thể chiếm trọn tâm trí, tình cảm và thời gian của chúng ta. Khi chúng ta để điện thoại chen vào Thánh lễ, chúng ta đã vô tình biến nó thành một ngẫu tượng và làm lu mờ Đấng chúng ta phải tôn thờ duy nhất và trên hết các thực tại khác.

IV. Hệ lụy của việc lạm dụng điện thoại trong Thánh lễ

1.  Mất tập trung thiêng liêng
Thánh lễ đòi hỏi sự hiện diện trọn vẹn của tâm hồn chúng ta. Nhưng một phút xao nhãng vì điện thoại có thể khiến chúng ta bỏ lỡ giây phút quan trọng như: Lời Chúa, bài giảng, hay lời truyền phép và không ý thức hiệp thông một cách tích cực và trọn vẹn.

2.  Gương xấu cho cộng đoàn
Một người cúi xuống bấm điện thoại có thể làm người bên cạnh phân tâm, đặc biệt là giới trẻ. Và khi trẻ nhỏ nhìn thấy cha mẹ hoặc người lớn dùng điện thoại trong thánh lễ chúng sẽ học theo và coi đó là chuyện bình thường.

3.  Làm nghèo đời sống đức tin
Nếu Thánh lễ chỉ còn là “một tiếng đồng hồ xen giữa những tin nhắn và thông báo”, thì niềm tin của chúng ta sẽ dần bị bào mòn. Thay vì lớn lên trong ân sủng của Chúa, chúng ta lại trở nên hời hợt, xem nhẹ mầu nhiệm cứu độ qua Bí tích Thánh Thể.

V. Nhìn lại từ câu nói của Thánh Gioan Maria Vianney

Câu nói của vị thánh bổn mạng các linh mục: “Nếu chúng ta thực sự hiểu được Thánh lễ là gì, chúng ta sẽ chết vì yêu mến”. Thật vậy, điều đó cho chúng ta thấy tầm quan trọng tuyệt đối của Thánh lễ. Vì không có gì ở thế gian này có thể so sánh với Thánh lễ, hiến tế của Chúa Kitô được.

Nếu hiểu Thánh lễ là cuộc gặp gỡ cá vị với Đấng Cứu Độ, chúng ta sẽ thấy thật phi lý khi để một tin nhắn, một cú gọi điện, hay một thông báo Facebook chen vào giữa chúng ta và Chúa. Nếu hiểu Thánh lễ là Hy tế Thập giá, chúng ta sẽ thấy mình thật vô tâm khi dán mắt vào màn hình thay vì hướng mắt lên Thánh Thể Chúa.

Câu nói của thánh Gioan Vianey chất vấn lương tâm chúng ta: nếu còn bị điện thoại cuốn hút trong Thánh lễ, thì chứng tỏ chúng ta chưa hiểu, chưa yêu, chưa trân trọng Thánh lễ đúng mức và chúng ta đánh mất những ân sủng vô cùng cao quý trong Bí tích Thánh Thể.

VI. Biến điện thoại thành phương tiện phục vụ

1.  Giáo dục ý thức
Cần huấn luyện cộng đoàn, nhất là giới trẻ, về giá trị Thánh lễ. Và khi hiểu Thánh lễ là gì, họ sẽ tự biết đặt điện thoại sang một bên.

2.  Hướng dẫn sử dụng đúng cách

Nếu dùng điện thoại để đọc sách lễ, nên tắt internet, tắt thông báo.

Các giáo xứ có thể khuyến khích tín hữu tải ứng dụng “Sách lễ điện tử” nhưng đồng thời nhắc nhở chỉ dùng cho phụng vụ ngoài Thánh lễ.

3.  Xây dựng bầu khí thánh thiêng
Khi vào nhà thờ chúng ta hãy tắt điện thoại. Các nhà thờ nên gắn những tấm bảng nhắc nhở như: “Xin tắt điện thoại trước khi vào Thánh lễ”, tuy đơn giản nhưng nó nhắc nhở cộng đoàn ý thức cao.

4.  Làm chứng bằng gương sáng
Khi các linh mục biết trân trọng sự thánh thiêng của Thánh lễ bằng cách gác điện thoại sang một bên để cử hành phụng vụ một cách trọn vẹn, các ngài không chỉ thể hiện lòng tôn kính Thiên Chúa, mà còn trở thành tấm gương sống động cho cộng đoàn, đặc biệt là cho các bạn trẻ. Chính từ những hành động giản dị nhưng đầy ý nghĩa ấy, người tín hữu học được tinh thần từ bỏ và tôn trọng phụng vụ, chuyên tâm cầu nguyện và nuôi dưỡng đức tin trưởng thành hơn.

VII. Lời khuyên thực hành cho các tín hữu

• Hãy coi việc tắt điện thoại trước khi bước vào Thánh lễ như một cử chỉ hy sinh và thánh hóa nội tâm của mình.
• Dành vài phút thinh lặng trước Thánh lễ để nói với Chúa: “Giờ đây con chỉ thuộc trọn về Chúa.”
• Nếu có công việc khẩn cấp, hãy xử lý trước hoặc sau Thánh lễ, đừng để xen lẫn trong khi tham dự Thánh lễ.
• Nhắc nhở nhẹ nhàng những người thân của mình: “Trong Thánh lễ, hãy để Chúa là ưu tiên số một.”

VIII. Chọn Chúa hay điện thoại?

Điện thoại không xấu, nhưng nếu để nó chen vào Thánh lễ, nó sẽ trở thành kẻ cướp. Cướp đi sự tập trung, sự tôn kính, và trên hết, cướp đi cơ hội để chúng ta gặp gỡ Thiên Chúa.

Chúng ta hãy nhớ rằng: mỗi Thánh lễ là một ân ban vô giá. Bao vị tử đạo đã đổ máu đào chỉ để được dâng hay tham dự một Thánh lễ. Bao người tín hữu vùng sâu vùng xa khao khát cả tháng mới có một Thánh lễ. Vậy mà chúng ta có Thánh lễ mỗi ngày, lại để nó bị che mờ bởi một chiếc điện thoại?

Xin mượn lời Thánh Gioan Maria Vianney để kết thúc: “Nếu chúng ta thực sự hiểu được Thánh lễ là gì, chúng ta sẽ chết vì yêu mến.” Nếu chúng ta thật sự yêu mến Thánh lễ, hãy để điện thoại nằm yên tại nhà hay ngoài Thánh lễ để trái tim chúng ta bừng cháy trong tình yêu dành cho Đấng đang hiến thân trên bàn thờ vì yêu thương chúng ta.

Từ Tâm

Ban Truyền Thông Giáo Phận Thanh Hoá