HỌP BÁO VỀ THƯỢNG HỘI ĐỒNG - NGÀY THỨ 8: HIỆP HÀNH VÀ ĐẠI KẾT, MỘT CON ĐƯỜNG DUY NHẤT

Roberto Paglialonga & Lorena Leonardi

WGPSG (10/10/2024) - Trong buổi họp báo hôm nay, ngày 10 tháng 10, liên quan đến tiến trình làm việc của Thượng Hội đồng về hiệp hành, chủ đề trọng tâm là về sự hiệp nhất giữa các Kitô hữu: tham dự buổi họp báo có Hồng y Koch, Tổng Giám mục Chính Thống giáo Job, Giám mục Anh giáo Warner và Mục sư Hội Thánh Tin Lành Mennonite Graber. Ngày mai sẽ diễn ra buổi canh thức cầu nguyện đại kết cùng Cộng đoàn Taizé tại Quảng trường Protomartiri Romani.

Những lời khích lệ về sự sáng tạo và “desborde” – có nghĩa là sự “trào dâng” trong tiếng Tây Ban Nha – đã được gửi đến các tham dự viên Thượng Hội đồng sáng nay từ Cha Giacomo Costa, Thư ký đặc biệt, theo đề nghị của Ban Tổng Thư ký. Thông tin này được ông Paolo Ruffini, Bộ trưởng Bộ Truyền Thông và Chủ tịch Ủy ban Thông tin của Thượng Hội đồng, công bố trong buổi họp báo thường lệ với giới truyền thông cùng với bà Sheila Peres, Thư ký của Ủy ban, vào ngày hôm nay, 10 tháng 10, tại Văn phòng Báo chí Toà Thánh.

Đệ trình các bản báo cáo tổng kết từ các Nhóm nhỏ

Các hoạt động của Thượng Hội đồng sáng nay, với sự tham gia của 342 thành viên, chỉ diễn ra trong nội bộ các Nhóm nhỏ, không có các bài phát biểu tự do, và các bản báo cáo tổng kết về module thứ hai của tiến trình làm việc đã được đệ trình. Ngoài ra, ông Ruffini nhấn mạnh rằng, ngay từ ban đầu đã có “một số chỉ dẫn về phương pháp”, cụ thể là với “lời khích lệ sự sáng tạo và sự ‘trào dâng’” (nước tràn bờ). Từ ngữ này, theo ông Bộ trưởng, được sử dụng trong tiếng Tây Ban Nha là “desborde” và cũng là từ mà Đức Thánh Cha đã dùng trong Tông huấn Querida Amazonia, và chính Đức Thánh Cha Phanxicô đã sử dụng khi ngỏ lời với “công việc của Thượng Hội đồng về vùng Amazon năm 2019”. Ông Ruffini chia sẻ rằng: “Ước mong rằng sẽ có một sự ‘trào dâng’ ngày càng mạnh mẽ hơn, một sự trào dâng ‘được bắt rễ trong nỗi trăn trở sâu sắc và khát khao cháy bỏng’.”

Vào buổi chiều, Thượng Hội đồng tiếp tục tiến trình chia sẻ và phân định liên quan đến module thứ ba của Tài liệu Làm việc, đó là phần “Các lộ trình”, như bà Peres đã trình bày trong bài phát biểu của mình, với phần khai mạc được phát trực tiếp qua các phương tiện truyền thông từ giờ cầu nguyện và suy niệm của cha Timothy Radcliffe, Dòng Đa Minh, Hồng y tân cử, cùng với phần giới thiệu module này của Hồng y Jean-Claude Hollerich, Tổng Tường trình viên của Thượng Hội đồng.

Trao đổi các ân ban với nhau

Sau đó, các vị khách mời của buổi họp báo trả lời xoay quanh chủ đề đại kết: một yếu tố vốn là cặp đôi không thể tách rời cùng với tính hiệp hành. Hồng y Kurt Koch, Bộ trưởng Bộ Cổ võ Hiệp nhất các Kitô hữu, đã tóm lược như sau: “Con đường hiệp hành là con đường đại kết. Và con đường đại kết không thể không mang tính hiệp hành.” Ngài xác định chiều kích đại kết là “một trong những khía cạnh quan trọng nhất của Thượng Hội đồng lần này” và nhấn mạnh rằng yếu tố nền tảng trong cả hai chiều kích – hiệp hành và đại kết – chính là “sự trao đổi lẫn nhau về các ân ban, nơi mà mỗi Giáo hội học hỏi từ các Giáo hội khác, với xác tín rằng không một Giáo hội nào giàu đến mức không cần đến sự đóng góp của các Giáo hội khác và cũng không một Giáo hội nào nghèo đến nỗi không thể trao tặng bất cứ điều gì.”

Thánh thiện là con đường chắc chắn nhất dẫn đến hiệp nhất

Hồng y cũng nhấn mạnh rằng sự hiện diện của các đại biểu huynh đệ trong phiên họp này mang ý nghĩa hơn so với phiên họp trước và đảm bảo họ sẽ tham dự buổi canh thức cầu nguyện đại kết vào ngày mai, 11 tháng 10, được tổ chức phối hợp cùng Cộng đoàn Taizé. Ngài cho biết buổi cầu nguyện sẽ được lấy cảm hứng từ hai văn kiện công đồng kỷ niệm 60 năm, đó là Hiến chế Tín lý Lumen Gentium và Sắc lệnh về Đại kết Unitatis Redintegratio. Không phải là ngẫu nhiên mà địa điểm được chọn cho cuộc gặp mặt quy tụ các đại diện của các hệ phái Kitô giáo khác nhau là tại Quảng trường Protomartiri Romani: “Truyền thống cho rằng nơi đây Thánh Phêrô đã tử đạo. Nhắc nhở chúng ta – Đức Hồng y Koch kết luận – rằng thánh thiện chính là con đường chắc chắn nhất dẫn đến hiệp nhất.”

Trong đối thoại, không phải là “thỏa hiệp” mà là nền tảng cho sự hiệp nhất Kitô giáo

Tiếp theo, phát biểu bằng tiếng Pháp, là vị đầu tiên trong số ba đại biểu huynh đệ tham dự buổi họp báo: Tổng Giám mục Job, Tổng Giám mục Pisidia và là đồng Chủ tịch Ủy ban hỗn hợp Quốc tế về Đối thoại Thần học giữa Giáo hội Công Giáo và Giáo hội Chính Thống Giáo. Về những vấn đề như quyền tối thượng, tính hiệp hành, các thừa tác vụ và tính công đồng, ngài khẳng định rằng cuộc đối thoại giữa các Giáo hội Chính Thống và Công Giáo “là một cuộc đối thoại song phương đã kéo dài 20 năm với nhiều thành quả, không chỉ nhằm tiến lại gần nhau và hòa giải, mà còn mang lại nhiều hoa trái cho đời sống nội bộ của mỗi Giáo hội.”

Về điểm này, Tổng Giám mục Job nhắc đến tài liệu gần đây của Bộ Cổ võ Hiệp nhất các Kitô hữu mang tên Giám mục Rôma: ngài tiết lộ rằng điều gây ấn tượng mạnh với ngài trong tài liệu này chính là “sự hội tụ của tất cả những cuộc đối thoại ấy. Điều đó có nghĩa là người ta không chỉ tìm kiếm một vài ‘thỏa hiệp’ giữa các Giáo hội, mà còn đang đặt nền tảng cho một đời sống chung, cho sự hiệp nhất Kitô giáo.”

Một không gian được bảo vệ, nơi có thể mở lòng với nhau

Đức cha Martin Warner, Giám mục Chichester và đồng Chủ tịch Ủy ban Anh Giáo-Công Giáo Rôma Anh Quốc và Xứ Wales, đã trình bày về giá trị của kinh nghiệm tương quan, điểm khác biệt chính so với các Thượng Hội đồng của Giáo hội Anh Giáo.

Ngài nhấn mạnh rằng kể từ khi vị giáo chủ Anh Giáo khi ấy là Tổng Giám mục Michael Ramsey được Đức Phaolô VI trao tặng chiếc nhẫn giám mục, “chúng ta có thể nhìn nhận nhau, nhận ra những khác biệt, nhưng đồng thời cũng nhận ra tầm quan trọng của việc trao đổi các ân ban để lớn lên trong kinh nghiệm riêng của mỗi bên.” Khác với các phiên họp Thượng Hội đồng của Anh Giáo, các phiên họp của Công Giáo có đặc điểm là cầu nguyện và thinh lặng, và trên hết “không mang tính lập pháp.” Theo Đức cha Warner, điều này đảm bảo một “không gian được bảo vệ, nơi mọi người có thể mở lòng với nhau, trong cuộc trò chuyện của Chúa Thánh Thần, để nhìn nhận cách sáng tạo và can đảm trước những thách đố của thế kỷ này.”

Mọi tiếng nói đều quan trọng

Cuối cùng, Mục sư Anne-Cathy Graber, thuộc Hội đồng Mennonite Thế giới và là Thư ký phụ trách quan hệ đại kết, lần đầu tiên tham dự Thượng Hội đồng, chia sẻ rằng bà “ngạc nhiên vì nhận được lời mời”, bởi vì bà thuộc về một Giáo hội “ít được biết đến”, phát xuất từ cuộc cải cách vào thế kỷ 16 và đặc trưng với việc thực hành phép rửa cho những người đã tin, nhất là khi họ đã đến tuổi trưởng thành và tinh thần bất bạo động tích cực. Bà suy tư: “Giáo hội Công Giáo không cần đến tiếng nói của chúng tôi, một tiếng nói rất nhỏ bé và thiểu số, nhưng chính điều này lại nói lên rất nhiều điều về tính hiệp hành, chứng tỏ rằng mọi tiếng nói đều có giá trị, mọi tiếng nói đều quan trọng.”

Đối với Mục sư Graber, “sự hiệp nhất của các Kitô hữu không chỉ là một lời hứa cho tương lai, mà là điều đang hiện diện ở đây và ngay lúc này, chúng ta có thể nhận thấy nó. Chúng ta không chỉ là những người hàng xóm, mà còn thuộc về cùng một thân thể của Chúa Kitô; chúng ta là chi thể của nhau, như Thánh Phaolô đã nói.” Mặc dù các đại biểu huynh đệ không có quyền bỏ phiếu, nhưng “tiếng nói và sự hiện diện của chúng tôi đã được đón nhận như mọi người khác. Phẩm giá bình đẳng của Bí tích Thánh Tẩy được thể hiện rõ ràng. Không có Giáo hội quyền lực nào thống trị từ trên cao. Tất cả chúng ta là một dân tộc đang cùng nhau bước đi và tìm kiếm.”

Đại kết không phải đang gặp khủng hoảng

Phần hỏi đáp trong buổi họp báo đã tập trung vào mối tương quan trong đối thoại đại kết và giữa quyền tối thượng của Giám mục Rôma với tính hiệp hành. Hồng y Koch giải thích: “Những gì đang diễn ra chứng tỏ rằng không phải đại kết đang gặp khủng hoảng, nhưng là những thách đố khác nhau mà nó phải đối mặt.” Ngài nói tiếp, được khơi gợi bởi câu hỏi từ báo giới, rằng “chúng ta đang sống trong một tình huống đáng buồn, do những lời phát biểu của Thượng phụ Kirill, người đứng đầu Giáo hội Chính Thống Nga tại Mátxcơva, đã gây ra sự chia rẽ với Constantinople, nhưng chúng ta cần phân biệt giữa những lập trường này và hành trình đang tiến triển.”

Thực tế, ngài nhấn mạnh thêm, “có một ủy ban hỗn hợp, gồm sự tham gia của 15 Giáo hội Chính Thống, vẫn đang tiếp tục công việc: điều này có nghĩa là đối thoại vẫn tiếp diễn, với hy vọng tạo ra một tương lai tốt đẹp hơn, thậm chí còn kỳ vọng cùng nhau chuẩn bị cho một Đại hội toàn thể trong tương lai.”

Tầm quan trọng của những cử chỉ nhỏ bé

Tổng Giám mục Pisidia cũng nhấn mạnh điều này: “Giáo hội của Chúa Kitô vẫn tiếp tục hoạt động, bất chấp những lập trường chính trị do Thượng phụ Kirill bày tỏ, bởi vì đối thoại thần học vẫn đang tiếp diễn để đặt nền tảng vững chắc,” ngài nói. Hồng y Koch bổ sung: “Quá trình hiện tại là một chuyển động, không có sự ngừng lại nào trong hành trình của chúng ta. Phong trào đại kết được thực hiện bằng cách cùng nhau bước đi, cùng nhau cầu nguyện, cùng nhau cộng tác. Chính Chúa Giêsu cũng không ra lệnh cho sự hiệp nhất của các Kitô hữu, mà Ngài đã cầu nguyện cho điều đó: vậy chúng ta có thể làm gì tốt hơn, nếu không phải là cầu nguyện để điều đó được hiện thực hóa như một ân ban của Chúa Thánh Thần?”

Mục sư Graber nói thêm: “Có lẽ điều mà người ta đang mong chờ là những ‘cử chỉ nhỏ bé mang tính biểu tượng của hòa giải, những điều mà vẫn còn thiếu.’”

Về mối liên hệ giữa quyền tối thượng của Thánh Phêrô và tính hiệp hành, Hồng y Koch đã làm rõ rằng “chúng ta có thể khẳng định tính hiệp hành và quyền tối thượng không đối lập nhau, trái lại: cái này không thể tồn tại nếu thiếu cái kia, và ngược lại.” Ngài còn bổ sung rằng “quyền tối thượng không phải là một sự đối nghịch, mà là một cơ hội để cùng nhau bàn bạc và tìm ra điểm chung.”

Tính hiếu khách của các bí tích, một vấn đề cần nghiên cứu thêm

Liên quan đến tính hiếu khách của các bí tích (cách mà các bí tích trong Kitô giáo chào đón và mang lại sự tham gia của các tín hữu), Đức Hồng y nhắc lại rằng Đức Giáo hoàng đã thiết lập một nhóm làm việc đặc biệt, và “vẫn chưa có sự đồng thuận về quan điểm chung giữa các Giáo hội phương Tây trong đối thoại về Giáo hội và các bí tích.” Tổng Giám mục Job hy vọng rằng “chúng ta có thể đạt được một ngày lễ Phục sinh thống nhất giữa các Kitô hữu và Chính Thống Giáo, nhưng hiện tại, đó mới chỉ là một mong muốn.”

Liên quan đến các thừa tác vụ nữ giới, Hồng y Bộ trưởng Bộ Cổ võ Hiệp nhất các Kitô hữu nhấn mạnh đến “tính nhạy cảm của chủ đề này, một chủ đề mà Đức Giáo hoàng đã thiết lập 10 nhóm làm việc, đồng thời Bộ Giáo lý Đức tin cũng đã nghiên cứu từ lâu: hai Ủy ban nghiên cứu trước đó vẫn chưa đạt được kết luận chung, điều đó cho thấy cần phải tiếp tục đào sâu hơn nữa. Do đó, điều quan trọng là kết hợp niềm hăng say với các câu hỏi như vậy cùng với sự kiên nhẫn của việc nghiên cứu,” Đức Hồng y kết luận.

Tâm Bùi (TGPSG)

Chuyển ngữ từ: Vatican News

Nguồn: tgpsaigon.net