Đối với ông Steinmeier, vấn đề tôn giáo không chỉ giới hạn trong thần học mà còn gắn liền với cấu trúc xã hội của Châu Âu. Sau buổi hội kiến, ông nói với các phóng viên: “Các Giáo hội có thể, và nên đóng một vai trò xây dựng trong việc duy trì sự gắn kết của xã hội chúng ta”. Vị Tổng thống, một người Tin lành, nhấn mạnh rằng nhà nước Đức vẫn coi trọng sự hiện diện luân lý của Kitô giáo, nhấn mạnh rằng “tiếng nói của Roma vẫn rất quan trọng đối với chúng tôi”. Những phát biểu của ông kèm theo lời mời chính thức Đức Thánh cha đến thăm nước Đức.

Về phần Đức Thánh cha Lêô XIV, ngài đã thẳng thắn bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về số tín hữu sụt giảm trong các cộng đoàn Công giáo trên khắp Châu Âu. Tổng thống Đức cũng đồng tình với nỗi lo này, thừa nhận rằng các vụ tai tiếng — đặc biệt là vấn nạn lạm dụng tính dục trong giới giáo sĩ — đã làm suy yếu sự tín nhiệm vào các cơ cấu của Giáo hội, nhưng ông cũng đề cập đến phong trào tục hóa và sự đa nguyên tôn giáo ngày càng gia tăng như những nguyên nhân chính. Ông Steinmeier nhấn mạnh: “Đây không phải là gánh nặng chỉ dành riêng cho Đức Giáo hoàng và Vatican. Đó cũng phải là mối quan tâm của chúng ta”. 

Vị nguyên thủ Đức cũng thúc giục Đức Thánh cha đảm nhận vai trò lớn hơn trong lãnh vực ngoại giao toàn cầu, đặc biệt liên quan đến các cuộc xung đột tại Trung Đông. Trong bối cảnh khan hiếm các nhà trung gian hòa giải, ông nói, “chúng ta đơn giản là không thể thiếu sự trợ giúp của Đức Giáo hoàng và Vatican”. Ông nhắc đến sự sẵn sàng hỗ trợ của Tòa thánh trong việc tìm kiếm hòa bình tại Ukraine như một minh chứng cho sức nặng ngoại giao bền vững của Tòa thánh.

Tính biểu tượng của chuyến thăm còn thể hiện qua các món quà: ba chai rượu Riesling từ nhà máy rượu của giáo phận tại Rüdesheim có lịch sử hàng thế kỷ, và một ấn bản sao tác phẩm “The Well-Tempered Clavier” của Bach, một sự tôn vinh di sản văn hóa và tôn giáo của Đức. Trong lịch trình tại Roma, ông Steinmeier cũng mạnh mẽ bảo vệ chủ nghĩa đa phương. Phát biểu tại các cơ quan của Liên Hợp Quốc trụ sở tại Roma — Chương trình Lương thực Thế giới (WFP), Tổ chức Lương Nông (FAO), và Quỹ Phát triển Nông nghiệp Quốc tế (IFAD) — ông cảnh báo về tình trạng “xói mòn” của luật pháp và các định chế quốc tế. Ông tuyên bố: “Chúng ta cần các định chế và quy tắc vững mạnh”, đồng thời phê phán các chính phủ cắt giảm tài trợ hoặc rút khỏi các cam kết. Ông cho biết Đức, hiện là nhà tài trợ lớn nhất cho WFP sau khi Hoa Kỳ cắt giảm đóng góp, không thể duy trì vai trò đó vô thời hạn. Ông kêu gọi tái cam kết với các chuẩn mực thương mại và sự ổn định tài chính trong một kỷ nguyên khi áp lực kinh tế gia tăng. 

Tổng thống cũng ghé thăm Cộng đoàn Sant’Egidio, phong trào giáo dân Công giáo nổi tiếng với hoạt động giúp đỡ người tị nạn và vai trò âm thầm trong các cuộc đàm phán hòa bình. Chuyến thăm của ông nhấn mạnh một chủ đề xuyên suốt cả ngày: nhu cầu các tác nhân tôn giáo góp phần bắc nhịp cầu, giữa những chia rẽ cả trong nội bộ Châu Âu lẫn trong các cuộc xung đột toàn cầu rộng lớn hơn.

Ông Steinmeier, cùng với phu nhân Elke Büdenbender người Công giáo, từ lâu đã thể hiện sự đa dạng tôn giáo của Đức ở cấp độ chính trị cao nhất. Cả hai ông bà đã tham dự tang lễ Đức Thánh cha Phanxicô đầu năm nay, một biến cố biểu tượng cho tính liên tục của thừa tác vụ Giáo hoàng và tầm quan trọng ngoại giao lâu dài của Tòa thánh.

Chuyến thăm Roma lần này, dù mang hình thức ngoại giao, nhưng lại có một ý nghĩa mục vụ rõ ràng: tìm kiếm một vai trò đổi mới cho các Giáo hội tại Châu Âu tục hóa, và nhìn nhận rằng Vatican vẫn là một trong số ít các chủ thể đạo đức có khả năng mở ra những cánh cửa trong một thế giới đang rạn nứt.

Chuyển ngữ: Tri Khoan

Từ: zenit