Một cộng sự thân cận của Đức Thánh cha Phanxicô đã khuyên ngài: “Để lời của Đức Thánh Cha có giá trị, chúng phải là hiếm hoi”. Vị Giáo hoàng người Argentina không đồng ý. Triều đại giáo hoàng của ngài được đánh dấu bởi rất nhiều cuộc phỏng vấn và đôi khi là những tuyên bố gây tranh luận. Trong suốt triều đại giáo hoàng của mình, Đức Phanxicô đã thực hiện hơn 200 cuộc phỏng vấn với các cơ quan truyền thông thuộc mọi khuynh hướng. Và đó là chưa kể đến những cuộc họp báo nổi tiếng của ngài trên chuyến bay khi trở về sau mỗi chuyến tông du. 

Đức Lêô XIV rõ ràng là đang thiết lập một phong cách riêng biệt và điềm tĩnh hơn. Cho đến nay, ngài mới chỉ thực hiện một cuộc phỏng vấn chuyên sâu. Cụ thể, ngài đã trò chuyện với nữ ký giả người Mỹ Elise Allen thuộc hãng truyền thông Crux, cho cuốn sách của chị mang tên Đức Lêô XIV: Công dân của Thế giới, Nhà truyền giáo của Thế kỷ XXI (Citizen of the World, Missionary of the XXI Century) (được xuất bản đầu tiên bằng tiếng Tây Ban Nha bởi nhà xuất bản Penguin Peru, dự kiến có bản tiếng Anh vào năm 2026). 

Ngài cũng đã có cuộc trò chuyện ngắn với ký giả Ignazio Ingrao của RAI vào cuối chuyến viếng thăm trung tâm phát sóng Đài Phát thanh Vatican tại Santa Maria di Galeria ngày 18 tháng Sáu, trong đó ngài kêu gọi “thúc đẩy hòa bình.”

Vài lời về thời sự quốc tế

Tuy nhiên, kể từ đầu tháng Chín, một truyền thống mới đã được hình thành. Đức Thánh cha Lêô XIV dành một ngày nghỉ ngơi vào đầu tuần tại nơi nghỉ ngơi của ngài ở Castel Gandolfo. Mỗi tối thứ Ba, khi trở về Vatican, ngài dừng lại để chào thăm các tín hữu đang tập trung bên ngoài. Việc này cũng tạo cơ hội cho các nhà báo đặt câu hỏi với ngài về các vấn đề thời sự. 

Trong hai hoặc ba phút này, Đức Lêô XIV thường sẵn sàng nói vài lời về tin tức quốc tế. Vào ngày 09 tháng Chín, ngài bày tỏ mối quan ngại về “tình hình thực sự nghiêm trọng” do cuộc tấn công của Israel nhằm vào Qatar gây ra. Sau đó, vào ngày 23 tháng Chín, khi được hỏi về các lời đe dọa của Nga tại Đông Âu, ngài trả lời rằng Châu Âu “có thể tạo ra sự khác biệt” nếu họ “thực sự hiệp nhất.” 

Sau đó, vào ngày 01 tháng Mười, vị Giáo hoàng đầu tiên đến từ Hoa Kỳ đã phản ứng trước tranh cãi về một giải thưởng sắp được Tổng Giáo phận Chicago trao cho một thượng nghị sĩ Hoa Kỳ, xét đến ý nghĩa của việc bảo vệ sự sống. Ngài cũng bày tỏ sự bối rối trước tên gọi “Bộ trưởng Chiến tranh” - tên mới của Bộ trưởng Quốc phòng - và một cuộc họp của các nhà lãnh đạo quân sự quốc gia được tổ chức với sự hiện diện của Tổng thống Trump. 

“Chúng ta phải hành động vì hòa bình,” ngài cảnh báo, đồng thời hy vọng rằng “phong cách của chính phủ” này thiên về “gây sức ép” có thể giúp ngăn cản các cường quốc khác gây chiến. 

Luôn mong muốn mang lại sự cân bằng cho một bối cảnh toàn cầu bị phân cực cao, Đức Thánh cha cũng nhận định rằng có những “yếu tố rất đáng quan tâm” trong kế hoạch của ông Trump nhằm chấm dứt cuộc chiến ở Gaza.

Sự hiện diện không ngần ngại nhưng vẫn thận trọng

Những ý kiến chia sẻ với giới báo chí cho thấy một số đặc điểm trong phong cách truyền thông của Đức Lêô XIV. Ngài bày tỏ ý kiến mà không gây sốc. Đồng thời, ngài chắt lọc một vài mối quan ngại và điểm đáng chú ý mà giới truyền thông và các cơ quan ngoại giao sau đó nhanh chóng phân tích. 

Cách ngài trả lời các câu hỏi, hoặc thậm chí là đón trước các câu hỏi, cũng cho thấy Đức Thánh cha luôn kết nối và nắm bắt thông tin kịp thời. Chẳng hạn, vào ngày 09 tháng Chín, ngài đã tự đề cập đến cuộc tấn công của Israel vào Qatar vừa xảy ra. 

Ngài không nhất thiết phải đi qua tất cả các kênh ngoại giao và thể chế có sẵn, nhưng ngài biết cách sử dụng những chiếc micro được đưa tới mà không do dự để truyền tải các thông điệp. Ngài đặc biệt lên tiếng cổ võ hòa bình và tôn trọng chủ quyền bất khả xâm phạm của các quốc gia. 

Các chuyến tông du đầu tiên của ngài cũng sẽ là cơ hội để hiểu rõ hơn cách ngài tương tác với các nhà báo. Có khả năng ngài sẽ nối lại thông lệ tổ chức họp báo trên chuyến bay khi trở về sau mỗi chuyến đi, như vị tiền nhiệm của ngài đã làm. Tuy nhiên, cũng có thể ngài yêu cầu văn phòng báo chí thu thập câu hỏi trước, như trường hợp dưới triều đại giáo hoàng của Bênêđictô XVI. 

Vị Giáo hoàng người Đức, nổi tiếng với trí tuệ uyên bác, miễn cưỡng ứng khẩu và luôn chuẩn bị những bài diễn văn được bố cục chặt chẽ... tuy nhiên cũng không tránh được một số hiểu lầm nghiêm trọng trong cách diễn giải lời nói của ngài.

Sự cởi mở chưa từng có của Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II

Nhìn xa hơn về trước, những ngày đầu triều đại giáo hoàng của Đức giáo hoàng Gioan Phaolô II được ghi dấu bằng sự cởi mở rất lớn của ngài đối với giới truyền thông. Điều này bao gồm các cuộc phỏng vấn, mà ngày nay ít được nhớ đến, nhưng vào thời điểm đó đã cho thấy một sự tan băng ngoạn mục trong mối quan hệ giữa giáo hoàng và báo chí. 

Vào ngày 10 tháng Tám năm 1983, ngay trước chuyến viếng thăm Lộ Đức, kênh Soir 3 đã phát sóng một phần được giới thiệu là cuộc phỏng vấn truyền hình đầu tiên với một vị Giáo hoàng, do FR3 thực hiện. Những lần xuất hiện như vậy trở nên hiếm hoi hơn sau đó, khi hoạt động truyền thông của ngài dần trở nên trau chuốt và được kiểm soát kỹ hơn dưới ảnh hưởng của ông Joaquin Navarro Valls, người phát ngôn đảm nhận chức vụ vào năm 1984. 

Rất có thể Đức Lêô XIV cũng sẽ tự mình chọn một đội ngũ truyền thông riêng. Điều này có nghĩa là sẽ có sự sắp xếp lại nhân sự của Bộ Truyền thông vốn vẫn giữ nguyên từ triều đại giáo hoàng của Đức Phanxicô. 

Dù như thế nào, chắc chắn ngài sẽ trung thành với đường lối được nêu ra trong buổi tiếp kiến các nhà báo tại Hội trường Phaolô VI ngày 12 tháng Năm vừa qua. Trong dịp đó, ngài đã thúc đẩy một kiểu truyền thông “không sử dụng những lời lẽ công kích, không chạy theo văn hóa cạnh tranh và không bao giờ tách rời việc tìm kiếm sự thật khỏi tình yêu mà chúng ta phải khiêm tốn tìm kiếm nó.”

 Chuyển ngữ: Tri Khoan

Chuyển ngữ từ: aleteia (06/10/2025)