THÁNH GIUSE – CON NGƯỜI CỦA LẮNG NGHE, VÂNG PHỤC VÀ PHỤC VỤ

Kính thưa cộng đoàn,

Cứ mỗi ngày thứ tư hàng tuần hay những dịp lễ kính Thánh Giuse, chúng ta lại được nghe những điệp khúc của bài hát: “ Muôn dân kết tâm tình, cùng tôn vinh Thánh Giuse. Ôi Cha nuôi Con Chúa uy linh, xác hồn ngời sáng khiết trinh. Gương công chính cao vời còn luôn soi chiếu nơi nơi, như hương nam cao vút xanh tươi bóng rợp mát cho muôn người”. Những ca từ của bài hát như một lời mời gọi mỗi người chúng ta hướng nhìn lên thánh Giuse, Đấng mà chúng ta kính nhớ cách đặc biệt trong tháng 3 này.

Vâng, chúng ta có thể nói với nhau được rằng, cuộc đời Thánh Giuse sẽ mãi mãi là một câu hỏi lớn cho mỗi người chúng ta. Nhưng với những gì thánh kinh ghi chép lại về ngài cũng đủ để mỗi người chúng ta học hỏi và sống trong cuộc sống đức tin của mình.

Trước hết, nơi cuộc đời Thánh Giuse chúng ta thấy ngài là một con người luôn biết lắng nghe.

Nói đến lắng nghe là nói đến một cuộc đối thoại giữa hai người, trong đó có người nói và người nghe và ngược lại. Thường tình ai cũng muốn nói nhiều hơn là lắng nghe. Ngay cả trong cuộc đối thoại với Thiên Chúa cũng vậy, nhiều khi chúng ta có khuynh hướng nói thay Chúa hay nói nhiều về mình hơn. Những lúc như thế, sự hiện diện của chúng ta trước mặt Thiên Chúa hay trước mặt người khác được xem như quan trọng hơn. Nói cách khác, chúng ta là trung tâm, là đích điểm cho người khác quy chiếu rồi. Trái lại, nơi thánh Giuse chúng ta thấy một sự hiện diện hoàn toàn khác. Sự hiện diện của ngài hoàn toàn thầm lặng cả về hình thức cũng như tiếng nói. Thánh kinh cho biết rất ít về ngài. Thánh nhân chỉ xuất hiện trong tường thuật về những ngày đầu đời của Chúa Giêsu, nhưng cũng chỉ là một tên gọi nhắc nhớ về một con người mà thôi. Nhưng tất cả những điều ấy không làm lu mờ đi một tính cách rất nổi bật của thánh nhân. Đó là thái độ lắng nghe tiếng gọi của Thiên Chúa. Có thể nói sự hiện diện của thánh nhân như chỉ để lắng nghe mà thôi. Trước tin Đức Maria thụ thai không do mình, thánh nhân trở về với cõi lòng sâu thẳm của mình, lắng nghe tiếng nói lương tâm rằng ngài phải xử trí thế nào cho có tình có nghĩa với người mà thánh nhân hết lòng yêu thương. Khi Thánh Giuse quyết định từ bỏ Đức Maria khi thấy người có thai, điều này không trái với sự thánh thiện của Thánh Giuse. Phúc Âm có ghi lại một chữ quan trọng là ngài dự định thi hành việc này "cách âm thầm" vì ngài là "một người chính trực, nhưng không muốn tố giác bà để bị xấu hổ" (Mt 1,19). Với cuộc báo mộng của thiên thần, thánh nhân nhận ra thánh ý nhiệm mầu của Thiên Chúa. Chỉ có một thái độ khiêm tốn lắng nghe mà thánh nhân mới có thể nhận ra ý Chúa muốn nơi con người và cuộc sống tương lai của mình. Thái độ lắng nghe ấy còn được thấy nơi biến cố trốn chạy Hêrôđê và lúc đưa gia đình từ Aicập về Nazarét. Chỉ bấy nhiêu thôi cũng đủ để nói lên một thái độ sống, một chọn lựa dứt khoát nơi thánh Giuse. Lắng nghe nơi thánh nhân cho thấy một đức tin trưởng thành đầy tin tưởng và phó thác vào Thiên Chúa. Đó là thái độ sống của một con người trưởng thành về tâm lý và tăng trưởng về tâm linh.

Tiếp đến, thái độ lắng nghe của Thánh Giuse đưa ngài đến một sự nhân đức khác, đòi hỏi nơi thánh nhân một ý chí mạnh mẽ hơn và một tinh thần từ bỏ quyết liệt hơn : đó là sự vâng phục thánh ý của Thiên Chúa. Một hiện diện có ý nghĩa thật là hiện diện cho người khác và vì người khác. Nếu không sự hiện diện đó chỉ đơn thuần là một tồn tại mà thôi. Nhưng để hiện diện cho người khác và vì người khác đòi hỏi phải quên mình, chấp nhận trở nên con số không trước mặt Thiên Chúa và trước mặt anh chị em của mình. Thái độ sống đó chính là vâng phục. Cuộc sống không thiếu những tình cảnh thật khó khăn. Những khó khăn thử thách thường làm cho con người sợ hãi. Ai trong chúng ta cũng đã một lần sợ hãi trước khó khăn thử thách. Lúc đó ý chí nhường bước cho sợ hãi. Thất vọng cũng theo đó xâm chiếm tâm hồn chúng ta. Những lúc ấy một sự vâng phục sao thấy khó biết bao. Thánh Giuse cũng đã cảm nghiệm một sự vâng phục trong khó khăn thử thách là thế nào. Qủa vậy, những tình huống thánh nhân phải đương đầu thật gian nan khó khăn. Việc không nghi ngờ hay chất vấn về việc Đức Maria thụ thai đã là một khó khăn rồi, thì việc đón nhận Đức Maria về làm vợ mình càng khó khăn biết mấy. Thế nhưng tường thuật trong Tin Mừng theo thánh Luca đã cho chúng ta thấy diễn biến câu chuyện hoàn toàn khác. Vào cuộc viếng thăm đầu tiên của thiên thần, Thiên Chúa bảo cho thánh nhân về việc thụ thai kỳ lạ của Đức Maria và rằng ngài không phải sợ hãi khi nhận Đức Maria làm vợ ngài. Thật ra, thánh nhân đã bị cám dỗ nghi ngờ hoặc băn khoăn lo lắng về những gì người khác nghĩ hoặc nói. Nhưng chẳng cần hiểu sau này ra sao cũng chẳng một lời chất vấn nào, thánh nhân đã hành động một cách cương quyết. Điều đó nói lên một tinh thần vị tha quên mình vì người khác : trước hết là cho Thiên Chúa, kế đến là cho Đức Maria và người con trong cung lòng Đức Mẹ. Đến đây hẳn chúng ta thấy rõ sự vâng phục cao cả nơi thánh Giuse. Thánh nhân là người chết cho ý riêng mình bằng việc quy phục thánh ý Thiên Chúa. Mỗi lần thánh Giuse nghe thiên thần mách bảo là ngài lập tức làm theo sự hướng dẫn của Thiên Chúa dù những lúc đó tình cảnh không dễ dàng chút nào. Khi vâng phục thánh ý Thiên Chúa là lúc đức tin, niềm hy vọng và sự gắn bó mật thiết với Thiên Chúa của thánh nhân mỗi ngày thêm mạnh mẽ và trưởng thành.

Cuối cùng, chúng ta cùng chiêm ngắm một nhân đức nữa nơi thánh Giuse : đó là tinh thần phục vụ. Để có được sự phục vụ, thánh Giuse đã biết lắng nghe, biết vâng phục thánh ý Thiên Chúa. Không có sự phục vụ nào đúng nghĩa mà không khởi đi từ thái độ lắng nghe và vâng phục cả. Và việc lắng nghe và vâng phục sẽ nên vô ích nếu không được thể hiện bằng những việc làm cụ thể qua sự phục vụ. Nơi thánh Giuse, chúng ta thấy một sự phục vụ cách trung tín và yêu thương. Phục vụ Thiên Chúa qua lắng nghe và vâng phục thánh ý Thiên Chúa. Phục vụ Đức Maria và Chúa Giêsu bằng yêu thương và bằng đôi tay cần mẫn lao động hằng ngày. Trách nhiệm của một người chồng đối với Đức Maria; trách nhiệm của một người cha nuôi đối với Đức Giêsu và trách nhiệm của một gia trưởng của một gia đình đòi hỏi thánh nhân phải nỗ lực vất vả hằng ngày với cái nghề thợ mộc của mình. Và bằng đôi tay khéo léo cần cù, ngài đã đem lại cho gia đình Nazaret một sự phục vụ đúng nghĩa nhất. Còn hạnh phúc nào hơn khi đem lại hạnh phúc cho người khác. Tên của thánh nhân giờ đây luôn đi kèm với tên của nghề thợ mộc. Với nghề thợ mộc, ngài đã nuôi sống, đã phục vụ gia đình thì giờ đây chúng ta có thể nói một cách thân thương rằng tên của ngài là hai tiếng “phục vụ” vậy. Một tên gọi thân thương nhưng cũng bao hàm một ý nghĩa sâu xa. Một tên gọi nói lên cả một cuộc đời. Một cuộc đời để lại một dấu ấn khó phai mờ trong lòng mọi người. Chúng ta học được gì nơi sự hiện diện phục vụ của thánh Giuse. Điều đó không khó để chúng ta nhận ra cả. Bí quyết của thánh Giuse thật đơn giản : phục vụ chính là chu toàn bổn phận và trung tín trong những bổn phận hằng ngày của mình. Đó cũng là bài học sống động cụ thể cho mỗi chúng ta trong cuộc sống hiện tại của ngày hôm nay: chu toàn bổn phận và trung tín theo Chúa trong từng phút giây của cuộc sống.

Nói tóm lại, chúng ta không thể kể hết các nhân đức của Thánh Giuse. Ở đây, chúng ta chỉ nêu ra ba nhân đức của thánh nhân là : lắng nghe, vâng phục và phục vụ, cũng đủ cho chúng ta thấy phần nào sự cao cả và đáng mến yêu nơi con người thánh Giuse. Và cho dù có là lắng nghe, là vâng phục hay phục vụ thì trên hết yêu thương vẫn là động lực chính yếu cho mỗi thái độ sống của thánh nhân. Ước gì cuộc sống của chúng ta, nhờ lời cầu bầu của thánh Giuse cũng luôn là một sự lắng nghe, vâng phục và phục vụ đối với Chúa và anh chị em mình. Amen.

Lm. Joseph Phan Cảnh