Kính thưa anh chị em, hôm nay, chúng ta cùng với cả Hội thánh mừng lễ Chúa Ba Ngôi. Và khi nói đến Chúa Ba Ngôi, thì đó là một trong những mầu nhiệm cao cả nhất trong đạo công giáo. Thật vậy, trong kinh tin kính, chúng ta tuyên xưng: Tôi tin kính một Thiên Chúa. Nhưng là một Thiên Chúa duy nhất, gồm có ba ngôi vị riêng biệt: Cha, Con và Thánh Thần. Ba ngôi vị này chỉ phân biệt, chứ không tách biệt. Bởi vì cả ba đều hiện hữu cùng một lúc trong thời gian, có cùng một bản thể thần linh và đồng quyền năng ngang nhau. Tuy nhiên, trong lãnh vực tri thức, Ba Ngôi Thiên Chúa có khác biệt trong chức năng hoạt động như: 1/ Chức năng của Cha là sáng tạo, Cha sinh ra Con; 2/ Chức năng của Con là cứu chuộc, Con được sinh ra bởi Cha; 3/ Chức năng của Thánh Thần là thánh hoá, Thánh Thần do bởi Cha và Con mà ra. Đây là trong lãnh vực tri thức, người ta phân biệt như thế để phần nào hiểu về nhiệm vụ của Ba Ngôi Thiên Chúa, chứ thực sự không có tách biệt giữa ba ngôi. Cả ba ngôi cùng hoạt động trong một mối hiệp thông độc đáo đến nỗi không có ngôi nào hoạt động độc lập mà hai ngôi kia không hay biết và tham gia. 

Thật vậy, Tin Mừng cho chúng ta thấy Thiên Chúa duy nhất, nhưng không đơn độc, không tự yêu mình như một kẻ bệnh hoạn. Nhưng Ba Ngôi Thiên Chúa sống dồi dào tình yêu và chia sẻ tình yêu cho nhau, vì Ba Ngôi là “Thiên Chúa tình yêu” (1Ga 4, 16).  Thần học Đông phương diễn tả mầu nhiệm ba ngôi qua hình ảnh: Cha yêu Con, và tình yêu kết tụ lại nơi Thánh Thần, Chúa Thánh Thần là nụ hôn Cha trao cho Con.  Chúa Thánh Thần nhiệm xuất từ Chúa Cha và Chúa Con.

Còn Chúa Giêsu đã nói gì về Chúa Ba Ngôi? Qua mạc khải của Thánh kinh, chúng ta nhận thấy rằng Chúa Giêsu không dạy môn thần học tín lý về Chúa Ba Ngôi. Người cũng không dùng số đếm toán học để nói về ba ngôi. Nhưng những gì Người nói về Chúa Cha và Thánh Thần mặc khải cho chúng ta mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi.  Chúa Giêsu thoát ra khỏi công thức đức tin khô khan, trừu tượng, khó hiểu và đồng thời dạy chúng ta về Chúa Cha và Thánh Thần một cách rất sống động.  Khi thánh Philípphê thắc mắc về Chúa Cha và muốn Đức Giêsu tỏ cho thấy Chúa Cha, thì Đức Giêsu trả lời: “Ai thấy Thầy là thấy Chúa Cha …  Thầy ở trong Cha và Cha ở trong Thầy”.   Chúa Giêsu đơn giản dạy về duy nhất tính của Thiên Chúa. Rồi Chúa Giêsu dạy về Chúa Thánh Thần, Ngôi Ba Thiên Chúa như sau: “Thầy sẽ xin Chúa Cha và Người sẽ ban cho anh em một Đấng Phù Trợ khác đến ở với anh em luôn mãi.  Đó là Thần Khí sự thật….”.  Đấng Phù Trợ khác hay Thần Khí sự thật là tên gọi của Chúa Thánh Thần, một ngôi vị Thần linh khác với Cha và Con, nhưng lại được sinh ra từ Cha và Con. Ngôi vị Thần linh này dẫn chúng ta đến sự thật, một sự thật toàn vẹn (Ga 16,12-15).

Như vậy, ba ngôi vị tồn tại trong một Thiên Chúa duy nhất, phân biệt chứ không tách biệt. Tuy nhiên, ngôi vị ở đây là gì? Đây là một từ ngữ chuyên môn trong triết học, tạm hiểu thế này: Ngôi vị là một bản thể hiện hữu, một hữu thể, tức là một sự gì đó hiện hữu cách độc lập, có lý trí, có ý chí, có tự do, có sự hiện hữu nơi chính mình và phân biệt khỏi mọi vật khác và có hoạt động riêng biệt của mình.  Nếu chúng ta không am tường về Chúa Ba Ngôi, thì cũng giống như thánh Âu-tinh, với đầu óc thông minh vượt bậc, ngài phải chịu khuất phục trước câu trả lời của một em bé: Tôi múc nước đại dương đổ vào lỗ đáo này còn dễ hơn ngài muốn hiểu thấu mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi. Cho nên chúng ta không thể hiểu được mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi đâu, mà tốt hơn hết là vâng phục trong đức tin.

Kính thưa anh chị em, hôm nay mừng lễ Chúa Ba Ngôi, Hội thánh mời gọi chúng ta tham dự vào sự sống của Ba Ngôi Thiên Chúa, chứ không phải chúng ta dùng lý trí để hiểu thấu được mầu nhiệm này. Quả thật, ngay từ khi chịu phép Rửa nhân danh Cha và Con và Thánh Thần, Hội thánh đã mời  gọi chúng ta trở thành “ngôi thứ tư” trong đời sống Ba Ngôi Thiên Chúa, tức là mời gọi chúng ta sống sự sống của Thiên Chúa, tham gia vào sự sống tình yêu của một Thiên Chúa có ba ngôi vị: Cha, Con và Thánh Thần. Thế nhưng trên thực tế, việc sống mầu nhiệm một Thiên Chúa Ba Ngôi quả thật là không dễ dàng gì. Một ngày chúng ta làm dấu thánh giá bao nhiêu lần? Tính sơ sơ ít nhất cũng phải là 13 lần chúng ta làm dấu thánh giá. Và khi làm dấu thánh giá là chúng ta tuyên xưng niềm tin vào một Thiên Chúa Ba Ngôi. Tuy nhiên, mỗi lần làm dấu thánh giá như vậy, chúng ta có thật sự xác tín niềm tin của mình vào Chúa Ba Ngôi không? Hay chúng ta chỉ làm dấu thánh giá cho qua loa chiếu lệ? Người ta nói làm dấu kiểu đuổi ruồi…

Thành thử ra, khi nhìn lại đời sống đức tin, chúng ta mới nhận ra rằng chúng ta còn nhiều bất cập trong việc sống mầu nhiệm Ba Ngôi Thiên Chúa. Bởi vì chính những cụm từ Ba Ngôi Thiên Chúa, Chúa Ba Ngôi hay Thiên Chúa Ba Ngôi, phản ánh tình yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa, vì Thiên Chúa là Tình yêu. Trong khi đó, đời sống của chúng ta lại không phản chiếu được tình yêu của Chúa Ba Ngôi. Chẳng hạn, nhiều cặp vợ chồng công giáo ly thân, ly hôn làm gương xấu cho người lương dân. Các tệ nạn lô đề, cá cược bóng đá, nghiện hút xì ke ma tuý vẫn thường xảy ra trong các gia đình công giáo. Hận thù, ghen ghét vẫn xảy ra giữa những người giáo dân trong xứ đạo. Tình trạng sống như thế thì làm sao chúng ta có thể lan toả tình yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa?

Vì thế, thưa anh chị em, trong năm thánh này, chúng ta cần phải thay đổi đời sống, từ bỏ nếp sống cũ, để làm sao cho tình yêu Ba Ngôi Thiên Chúa được chiếu toả khắp nơi. Muốn được như thế, chúng ta hãy thực hiện lời mời gọi của Đức Giáo Hoàng Leo 14, trong ngày lễ khai mạc sứ vụ của ngài rằng: “Với ánh sáng và sức mạnh của Chúa Thánh Thần, chúng ta hãy xây dựng một Hội thánh được thành lập trên tình yêu của Thiên Chúa, một dấu chỉ của sự hiệp nhất, một Hội thánh loan báo Tin mừng mở rộng vòng tay với thế giới”. Nguyện xin tình yêu của Chúa Ba Ngôi luôn ở lại với chúng ta và làm cho đời chúng ta trở nên những chứng nhân Tin mừng.

Rev. Micae Trịnh Ngọc Tứ

Tổng Đại Diện Giáo Phận Thanh Hoá