Chớ giết người… trong thời đại 4.0

Tác giả: Joseph Lee

Một vết dao, bao nỗi đau

Rạng sáng ngày 17/8 vừa qua tại Phú Thọ, một người vợ trẻ dùng dao đâm chồng đến mất mạng. Tin tức khiến nhiều người rúng động. Một gia đình tan nát, con mất cha, mẹ vướng vòng lao lý. Cái chết không chỉ lấy đi một mạng sống, mà còn gieo đau thương cho cả một cộng đồng.

Tội giết người luôn bị xã hội lên án, bởi nó tước đi sự sống là quà tặng quý giá nhất Thiên Chúa trao ban. Nhưng điều răn thứ Năm: “Chớ giết người” (Xh 20,13) không chỉ ngăn cấm hành động tước mạng sống thể lý. Giáo lý Hội Thánh Công giáo nhắc nhở: “Sự sống con người là thánh thiêng… và mãi mãi gắn bó với Đấng Tạo Hóa” (GLHTCG 2258). Đức Giê-su còn dạy: “Ai giận anh em mình thì đáng bị đưa ra toà” (Mt 5,21-22). Nghĩa là, hận thù, khinh miệt, xúc phạm cũng có thể giết chết người khác từ bên trong. Đức Thánh Cha Phanxicô cảnh báo: “Nói xấu là giết chết người khác, vì lời nói có thể giết chết như một con dao” (Santa Marta, 13/9/2013).

Giết người qua bàn phím

Thời đại 4.0 đem đến nhiều tiện ích, nhưng cũng mở ra những nguy cơ tinh vi. Chỉ một cú nhấp chuột, một dòng bình luận, hay một đoạn video cắt ghép, ta có thể làm một người bẽ mặt, nhục nhã, thậm chí tuyệt vọng. Đã có những nạn nhân của bạo lực mạng chọn cách tự kết liễu đời mình. Chiếc bàn phím nhỏ bé cũng có thể trở thành hung khí.

Thế nhưng, bàn phím ấy cũng có thể trở thành khí cụ của sự sống. Một lời động viên kịp thời, một thông tin tích cực, một chia sẻ nâng đỡ có thể vực dậy tinh thần người khác. Đã có biết bao câu chuyện đẹp: những bệnh nhân được cộng đồng quyên góp giúp đỡ, những mảnh đời bất hạnh được tìm thấy hy vọng nhờ mạng xã hội. Chính Đức Thánh Cha Phanxicô trong Sứ điệp Truyền thông 2018 đã nhắc: “Mạng xã hội có thể giúp chúng ta gắn kết, nhưng cũng có thể trở thành nơi lan truyền tin giả, hận thù và chia rẽ.” Nghĩa là, bàn phím không chỉ là nguy cơ, mà còn là cơ hội: hoặc để ta gieo rắc bóng tối, hoặc để thắp sáng niềm tin và tình thương.

Phẩm giá cần được bảo vệ

Mỗi sự sống là quà tặng. Mỗi con người mang hình ảnh Thiên Chúa. Thông điệp Fratelli Tutti khẳng định: “Mỗi con người đều có một phẩm giá bất khả xâm phạm, và xã hội chỉ thực sự nhân bản khi biết tôn trọng phẩm giá ấy” (số 107).

Tôn trọng sự sống không chỉ là tránh tước đi hơi thở, mà còn là biết giữ gìn danh dự, không xúc phạm, không hạ nhục. Một cú “share” có thể lan nhanh hơn cả một nhát dao. Bởi vậy, ta được mời gọi tự hỏi: Tôi đang dùng bàn phím cho điều gì? Tôi gieo niềm vui hay gieo gánh nặng? Tôi nâng đỡ hay làm người khác gục ngã?

Lời mời gọi

Điều răn “Chớ giết người” không chỉ dừng ở chữ “chớ”, nhưng mở ra một con đường tích cực: hãy chọn sự sống, hãy chọn yêu thương. Nếu lời nói có thể làm tổn thương, thì lời nói cũng có thể chữa lành. Nếu bàn phím có thể trở thành vũ khí, thì cũng có thể biến thành khí cụ yêu thương.

Trên mạng xã hội, ta có thể là kẻ gieo bóng tối, nhưng cũng có thể là người thắp sáng hy vọng. Mỗi lựa chọn, dù nhỏ bé, đều góp phần làm cho thế giới nhân bản và an lành hơn.

Lạy Chúa,

Chúa là nguồn sự sống và là Đấng ban phẩm giá cho mọi người. Xin tha thứ cho con khi con đã vô tình hay cố ý làm tổn thương anh chị em bằng lời nói, bằng thái độ hay bằng bàn phím. Xin dạy con biết dùng ngôn từ để chữa lành, dùng mạng xã hội để lan tỏa sự thật và tình thương. Xin cho cộng đồng chúng con biết xây dựng một môi trường mạng lành mạnh, nơi sự sống được tôn trọng, nơi niềm hy vọng được thắp sáng.
Amen.