CÁM DỖ: CƠ HỘI ĐỂ TÌM THẤY MÌNH

“Xin chớ để chúng con sa chước cám dỗ.”

Đây là một trong những lời cầu nguyện căn bản mà Chúa Giêsu đã dạy chúng ta. Chúa không xin cho chúng ta khỏi cám dỗ, nhưng xin cho chúng ta đừng sa vào, đừng để cám dỗ trở thành con dốc trơn trượt kéo chúng ta xa Thiên Chúa và xa cả chính mình. Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo dạy: “Chúa Thánh Thần giúp chúng ta biết phân định giữa thử thách, vốn cần thiết để con người nội tâm tăng trưởng và nhằm thử thách nhân đức, và đâu là cám dỗ dẫn đến tội lỗi và sự chết.” (GLHTCG 2847)

Cám dỗ không phải là tội. Cám dỗ là lời mời gọi. Là cơ hội để lựa chọn. Và mỗi lựa chọn sẽ để lại hậu quả: hoặc ta lớn lên trong sự thật, hoặc ta đánh mất một phần con người thật của mình. Một câu chuyện nhỏ tại một ngân hàng Ấn Độ đã cho thấy điều ấy.

Một Ngã Rẽ Âm Thầm Trong Đời Thường

Một người đàn ông đến ngân hàng rút 120.000 rupee (khoảng 36 triệu VNĐ). Nhưng nhân viên nhầm lẫn, đưa anh 140.000 rupee. Không ai phát hiện. Giấy tờ vẫn ghi đúng. Anh có thể rời đi, và chẳng ai biết.Và anh đã rời đi thật. Trên đường về, tâm trí anh đầy những lý do tự biện: “Tôi không cố ý. Đây là lỗi của họ. Ngân hàng giàu mà, mất chừng này chẳng sao. Tôi cũng từng bị mất tiền, có ai trả lại tôi đâu…”

Anh có lý nhưng anh không bình an. Lương tâm anh bắt đầu lên tiếng. Hơi thở gấp gáp. Mồ hôi túa ra. Có một điều gì đó trong anh không chấp nhận được sự bất chính này. Chỉ khi anh quay lại ngân hàng để trả số tiền thừa, lòng anh mới nhẹ lại.

Người nhân viên ngân hàng, người đã nhầm lẫn cảm ơn anh rối rít. Anh ta đã lo sợ sẽ phải bù khoản tiền này từ chính lương của mình.

Người đàn ông chỉ mỉm cười: “Hai mươi ngàn rupee anh trao nhầm cho tôi thực ra là một cơ hội quý báu. Tôi đã đấu tranh hàng giờ với lòng tham. Và cuối cùng, tôi đã tìm lại được chính mình. Cảm ơn anh vì cơ hội ấy.”

Cám Dỗ: Cuộc Chiến Muôn Thuở

Chúa Giêsu trước khi bắt đầu sứ vụ công khai cũng đã được Thánh Thần dẫn vào hoang địa để chịu cám dỗ (x. Mt 4,1–11). Sách Giáo Lý dạy: “Cám dỗ không thể tách rời khỏi cuộc đời con người. Chính Chúa Giêsu đã chấp nhận bị cám dỗ để chiến thắng thay cho chúng ta.” (x. GLHTCG 540)

Ngày nay, mỗi người cũng bước vào những hoang địa đời thường. Không có rắn rết, không có sa mạc cát trắng. Chỉ có những quyết định âm thầm giữa đúng và sai, giữa chân thật và ngụy biện.

Người đàn ông trong câu chuyện ấy đã trải qua ba cuộc chiến nội tâm, như phản chiếu ba cơn cám dỗ Chúa Giêsu từng đối diện.

1. Cám Dỗ Vật Chất: “Hãy truyền cho đá này hóa bánh.” (Mt 4,3)

Satan đánh vào cơn đói của Chúa. Nhưng Chúa đáp: “Người ta sống không chỉ nhờ cơm bánh, nhưng còn nhờ mọi lời miệng Thiên Chúa phán ra.” (Mt 4,4)

Người đàn ông cũng nghĩ: “Tôi có thể dùng tiền này để lo cho gia đình, trả nợ… nhu cầu hoàn toàn chính đáng.” Nhưng người từng trải sẽ hiểu: không thể làm điều sai để đạt điều đúng. Anh đã chọn sự thật hơn là tiền bạc.

Thánh Augustinô nhắc: “Cám dỗ không làm ta nên tội, nhưng sự đồng thuận với cám dỗ mới làm ta sa ngã.” (Sermon 151, 6)

2. Cám Dỗ Danh Lợi: “Tôi sẽ cho ông mọi vinh hoa.” (Mt 4,9)

Satan mời Chúa bái lạy để được cả thế gian. Nhưng Chúa đáp: “Ngươi phải thờ lạy Đức Chúa là Thiên Chúa ngươi.” (Mt 4,10)

Người đàn ông cũng có thể tự cho mình là người khôn khéo, chiến thắng, hưởng lợi. Nhưng anh hiểu: Nếu vì mình mà quên người khác, nếu coi lợi ích là trung tâm, thì anh đang thờ lạy một ngẫu tượng tên là “chính mình.”

Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu từng nói: “Ta phải biết sợ dịp tội hơn là sợ cám dỗ, vì khi tránh xa dịp tội, ta sẽ được gìn giữ khỏi sa ngã.” (x. Tự thuật)

3. Cám Dỗ Ngụy Biện: “Hãy gieo mình xuống.” (Mt 4,6)

Satan trích Kinh Thánh để xúi Chúa thử thách Thiên Chúa. Chúa đáp: “Ngươi chớ thử thách Đức Chúa là Thiên Chúa của ngươi.” (Mt 4,7)

Người đàn ông đã tự nhủ: “Tôi không cố ý. Ai mà chẳng từng làm thế. Đây là bài học cho ngân hàng…”

Đó là sự ngụy biện rất quen. Ma quỷ không cần thuyết phục ta phạm tội lớn. Nó chỉ cần ta bắt đầu lấp liếm, cho phép mình trở thành ngoại lệ. Nhưng anh đã không thử thách Thiên Chúa. Anh đã quay lại. Và anh đã sống.

Mục Đích Không Biện Minh Cho Phương Tiện

Đây là một nguyên tắc nền tảng của luân lý Công giáo.

Sách Giáo Lý dạy: “Không thể biện minh cho một hành vi xấu, dù mục đích có tốt đến đâu.” (GLHTCG 1753)

Không bao giờ được làm điều xấu để đạt điều tốt.

Dù mục đích cao đẹp: nuôi con, giúp người, cứu gia đình cũng không được phép dùng sự gian dối, bất công hay bạo lực để đạt được.

Thánh Gioan Tông đồ nhắc: “Có tội đưa đến sự chết, và có tội không đưa đến sự chết.” (1 Ga 5,16)

Không phải mọi lỗi lầm đều làm chết linh hồn ngay. Nhưng có những giới hạn không được phép bước qua, vì đó là điểm không thể quay lại nếu không có ơn Chúa đặc biệt.

Người có lương tâm được huấn luyện sẽ hiểu: Có những điều nhỏ, nhưng đủ để đẩy ta khỏi quỹ đạo ánh sáng. Có những thỏa hiệp nhỏ, nhưng làm lung lay chính căn cốt của sự trung thực.

Cám Dỗ Chưa Phải Là Tội

Cám dỗ là một phần trong hành trình. Cám dỗ là cơ hội để chọn.

Thánh Anphongso dạy: “Ma quỷ không sợ những ai phạm tội, nhưng nó sợ những người không nhượng bộ ngay cả với cám dỗ nhỏ nhất.”

Tội xảy ra khi ta đồng ý và hành động theo cám dỗ. Chiến thắng xảy ra khi ta dám nói “không” dù có phải chiến đấu trong lòng.

Ma quỷ không thường thắng bằng sức mạnh, nhưng bằng sự chần chừ của ta.

“Trong cuộc chiến này, sự chần chừ là cái bẫy.” (GLHTCG 2849)

Ngày nay, cám dỗ không chỉ đến từ những quyết định cá nhân, mà còn từ các cơ chế xã hội, truyền thông, mạng xã hội, các lối sống thời thượng. Cám dỗ bây giờ không cần ta phạm tội ngay. Nó chỉ cần ta ngủ quên trong thỏa hiệp nhỏ. Từng chút, từng chút, cho đến khi ta không còn muốn quay lại nữa.

Không Chiến Đấu Một Mình

Lời nguyện “Xin chớ để chúng con sa chước cám dỗ” là lời nguyện của Hội Thánh, không phải của riêng ai.

Sách Giáo Lý dạy: “Trong hiệp thông với nhau, chúng ta cùng cầu xin, cùng chiến đấu, cùng nương tựa nơi Chúa, để vượt qua cám dỗ.” (x. GLHTCG 2849)

Bạn không chiến đấu một mình. Bạn thuộc về một Thân Thể. Bạn có Hội Thánh đồng hành, có các thánh bầu cử, có Chúa Thánh Thần trợ giúp.

Cám dỗ là lời mời bước vào một cuộc chiến thầm lặng, nơi phần thưởng không chỉ là chiến thắng, mà là chính sự tự do của linh hồn mình. Chiến thắng không dành cho người không bị cám dỗ. Chiến thắng dành cho người không để cám dỗ làm chủ mình.

Lạy Chúa,
Xin cho con đủ lương tri để nhận ra điều đúng,
đủ can đảm để chọn điều thiện,
đủ trung thực để bước ra khỏi những ngụy biện của chính mình.

Xin cho con đủ tỉnh thức để không chần chừ trước cám dỗ,
đủ khiêm nhường để biết rằng: con không chiến đấu một mình,
đủ yêu mến để không muốn làm buồn lòng Chúa,
đủ gắn bó để coi tội lỗi là điều ghê tởm, xa lạ.

Giữa muôn vàn cám dỗ bủa vây,
xin cho con biết chiến đấu đến cùng,
để không chỉ chiến thắng cám dỗ,
mà còn tìm lại chính con người thật của mình.

Xin cho con biết nương tựa vào Hội Thánh,
biết kêu cầu các thánh,
biết đón nhận sức mạnh của Thánh Thần trong cuộc chiến thầm lặng này. Amen.

Tác giả: Joseph Lee