Các Bài giảng Thứ Năm Tuần Thánh - Thánh Lễ Tiệc Ly

16/04/2025
19
 
TỪ MÁU CHIÊN VƯỢT QUA ĐẾN MÁU GIAO ƯỚC MỚI: HÀNH TRÌNH CỨU ĐỘ
Bài giảng Thứ Năm Tuần Thánh
Bài Ðọc I: Xh 12, 1-8. 11-14; Bài Ðọc II: 1 Cr 11, 23-26; Phúc Âm: Ga 13, 1-15;
Lm.JB.Đỗ Trọng Năng
Anh chị em thân mến trong Chúa Kitô,
Đêm nay, khi bầu trời Jerusalem xưa chìm vào bóng tối, một ánh sáng đã được thắp lên trong căn phòng trên lầu – ánh sáng của tình yêu vô biên, ánh sáng sẽ không bao giờ tắt. Đêm Thứ Năm Tuần Thánh này, chúng ta đứng nơi ngưỡng cửa của Tam Nhật Vượt Qua, nơi mà dòng thời gian dường như ngừng lại để đời đời gặp gỡ lịch sử.
Trong bài đọc thứ nhất, chúng ta nghe lại câu chuyện về đêm Vượt Qua đầu tiên. Máu chiên bôi trên khung cửa như một dấu ấn bảo vệ, như lời thì thầm giữa Thiên Chúa và dân Người: "Ta sẽ thấy máu và vượt qua các ngươi." Từng giọt máu như từng nét chữ trong bản hợp đồng cứu độ đầu tiên, từng cánh cửa được đánh dấu như từng trang sử mở ra cuộc xuất hành vĩ đại.
Thiên Chúa phán: "Đây sẽ là một ngày để các ngươi tưởng nhớ... các ngươi phải mừng mãi đời này qua đời kia." Lời này không chỉ là mệnh lệnh, mà còn là món quà – món quà của ký ức thánh thiêng, của căn tính không thể xóa nhòa. Trong mỗi Lễ Vượt Qua, người Do Thái không đơn thuần nhìn lại quá khứ; họ bước vào dòng sông cứu độ vẫn đang tuôn chảy, vẫn mang họ từ nô lệ đến tự do.
Rồi đêm nay, trong căn phòng trên lầu tại Jerusalem, dòng sông ấy trở nên sâu thẳm hơn, mầu nhiệm hơn. "Đây là Mình Thầy... Đây là Máu Thầy, Máu Giao Ước Mới." Lời của Chúa Giêsu vang lên như tiếng búa gõ vào cánh cửa lịch sử, mở ra một kỷ nguyên mới. Không còn là máu chiên vô tri, mà là Máu Thánh của Con Chiên Thiên Chúa. Không còn là dấu hiệu bên ngoài, mà là sự biến đổi từ bên trong.
Máu chiên Vượt Qua như giọt sương ban mai – mang lại sự sống tạm thời, rồi tan biến dưới ánh mặt trời. Máu Thánh Chúa Kitô như mạch nước vĩnh cửu – tuôn trào không ngừng, nuôi dưỡng linh hồn đói khát. Máu chiên rảy trên khung cửa gỗ; Máu Thánh Chúa rảy trên cánh cửa tâm hồn. Máu chiên mở đường qua Biển Đỏ; Máu Thánh Chúa mở đường qua đại dương tội lỗi và sự chết.
"Anh em hãy làm việc này mà tưởng nhớ đến Thầy." Lệnh truyền này vọng lại lệnh truyền trong Xuất Hành, nhưng với chiều sâu vô tận. "Tưởng nhớ" ở đây không phải là hoài niệm mơ hồ, mà là anamnesis – sự hiện tại hóa sống động. Khi chúng ta cử hành Thánh lễ, bức màn thời gian được vén lên; chúng ta không đứng bên ngoài nhìn vào quá khứ, mà bước vào chính giây phút đời đời của tình yêu cứu độ.
Nhưng Tin Mừng đêm nay cho chúng ta thấy một cử chỉ khác, một khía cạnh khác của cùng một tình yêu. Chúa Giêsu – Vua trời đất – thắt lưng bằng khăn tay như người tôi tớ thấp hèn nhất, quỳ xuống rửa những bàn chân lấm bụi đời. Những bàn tay đã nặn nên vũ trụ giờ ôm lấy bàn chân con người. Nước trong chậu như tấm gương phản chiếu chân dung của một Thiên Chúa tự hủy.
"Thầy đã nêu gương cho anh em, để anh em cũng làm như Thầy đã làm." Đây là câu trả lời cho câu hỏi Phêrô đã không dám hỏi: "Làm sao con có thể hiểu được Mình và Máu Chúa?" Con hiểu được khi con quỳ xuống phục vụ. Con hiểu được khi con trở thành tấm bánh bẻ ra, ly rượu đổ đi cho anh chị em mình.
Anh chị em thân mến, mỗi người chúng ta đều có những sa mạc Sinai trong tâm hồn – những nơi khô cằn, trống vắng, nơi chúng ta cảm thấy lạc lõng và sợ hãi. Máu Thánh Chúa như mưa sa mạc – hiếm hoi nhưng biến đổi tất cả, làm nở hoa những vùng đất tưởng chừng vô vọng.
Mỗi người chúng ta đều có những "bàn chân lấm bụi" – dấu vết của hành trình trần thế, của những vấp ngã và thất bại. Bàn chân đã đưa chúng ta đến những nơi lẽ ra không nên đến, đã đứng trên những con đường lẽ ra không nên đi. Đêm nay, Chúa Giêsu quỳ xuống trước chúng ta, với chậu nước và khăn tay, sẵn sàng rửa sạch, chữa lành, thánh hóa.
Đêm Thứ Năm Tuần Thánh không chỉ là đêm của hoài niệm, mà còn là đêm của quyết tâm. Từ bàn tiệc này, chúng ta sẽ đi đâu? Từ việc được Chúa rửa chân, chúng ta sẽ làm gì? Từ việc đón nhận Máu Thánh tuôn đổ vì chúng ta, chúng ta sẽ đổ đi điều gì?
Hành trình từ máu chiên Vượt Qua đến Máu Giao Ước Mới vẫn đang tiếp diễn. Mỗi khi bánh và rượu trở thành Mình và Máu Thánh, mỗi khi chúng ta cúi xuống phục vụ người anh chị em bé nhỏ nhất, mỗi khi chúng ta chấp nhận đi con đường thập giá, chúng ta nối dài cuộc xuất hành thiêng liêng này – từ nô lệ đến tự do, từ ích kỷ đến hiến thân, từ sợ hãi đến yêu thương.
Đêm nay, khi bóng tối dần buông xuống Jerusalem, chúng ta biết rằng những giờ phút đen tối nhất đang chờ đợi Chúa Giêsu. Nhưng trước khi bước vào đêm tối Thương Khó, Người đã để lại cho chúng ta bánh đường trường và ánh sáng dẫn lối – Mình và Máu Thánh Người, tấm gương phục vụ của Người.
Trong ánh sáng của tình yêu "đến cùng" này, chúng ta tiếp tục hành trình – từ máu chiên Vượt Qua đến Máu Giao Ước Mới, từ Thập giá đến Phục sinh, từ ánh sáng đức tin lung linh trong đêm tối đến bình minh rực rỡ của Vương Quốc vĩnh cửu. Amen.

 

TÌNH YÊU ĐẾN CÙNG:

 HIẾN TẾ VÀ PHỤC VỤ TRONG BỮA TIỆC LY

Bài giảng Thứ Năm Tuần Thánh
Bài Ðọc I: Xh 12, 1-8. 11-14; Bài Ðọc II: 1 Cr 11, 23-26; Phúc Âm: Ga 13, 1-15;
 
Lm.JB.Đỗ Trọng Năng
Anh chị em thân mến trong Chúa Kitô,
"Đã yêu thương những kẻ thuộc về mình còn đang ở thế gian, thì Người yêu thương họ đến cùng." Lời mở đầu của Tin Mừng thánh Gioan hôm nay là chìa khóa để chúng ta hiểu trọn vẹn ý nghĩa của đêm Thứ Năm Tuần Thánh và của toàn bộ mầu nhiệm Vượt Qua. "Đến cùng" - tiếng Hy Lạp "eis telos" - mang hai ý nghĩa: đến giây phút cuối cùng và đến tận cùng khả năng yêu thương. Cả hai ý nghĩa này được thể hiện cách trọn vẹn qua hai hành động mà phụng vụ hôm nay nhắc nhớ: Chúa Giêsu trao ban Mình Máu Thánh và rửa chân cho các môn đệ.
Hành động thứ nhất - trao ban Mình Máu Thánh - chúng ta nghe trong bài đọc thứ hai: "Chúa Giêsu, trong đêm bị nộp, đã cầm lấy bánh, dâng lời tạ ơn, bẻ ra và nói: 'Đây là Mình Thầy, hiến tế vì anh em'." Đây là hành động hiến tế tột cùng, biến đổi bánh và rượu thành Mình và Máu Thánh. Bánh bẻ ra tượng trưng cho thân thể sẽ bị tan nát trên thập giá. Rượu đổ ra tượng trưng cho máu sẽ tuôn trào từ cạnh sườn bị đâm thâu. Qua hành động này, Chúa Giêsu trở thành lương thực nuôi dưỡng, trở thành hy lễ cứu độ, trở thành giao ước vĩnh cửu.
Hành động thứ hai - rửa chân cho các môn đệ - chúng ta nghe trong Tin Mừng: "Người rời bàn ăn, cởi áo ngoài ra... rồi đổ nước vào chậu, bắt đầu rửa chân cho các môn đệ." Trong xã hội thời Chúa Giêsu, rửa chân là công việc của người nô lệ thấp kém nhất. Vị Thầy quỳ xuống trước môn đệ, Đấng Tạo Hóa cúi mình trước thụ tạo, Thiên Chúa phục vụ con người. Đây là một cuộc cách mạng về giá trị, một sự đảo lộn về thứ bậc, một mạc khải mới về quyền bính.
Hai hành động này - hiến tế và phục vụ - không tách rời nhau, nhưng là hai mặt của cùng một tình yêu "đến cùng". Chúng liên kết với nhau qua ba chiều kích quan trọng: trao ban, khiêm hạ và biến đổi.
Trước hết, cả hai hành động đều thể hiện tinh thần trao ban trọn vẹn. Trong Bí tích Thánh Thể, Chúa Giêsu trao ban chính mình làm lương thực. "Đây là Mình Thầy... Đây là Máu Thầy" - không còn gì để giữ lại, không còn gì để dành riêng. Tương tự, trong việc rửa chân, Chúa Giêsu trao ban sự phục vụ không giới hạn. Người không chọn đứng trên cao, không chọn ra lệnh, mà chọn quỳ xuống, chọn phục vụ, chọn yêu thương bằng hành động cụ thể.
Thứ hai, cả hai hành động đều mang tính khiêm hạ sâu sắc. Trong Bí tích Thánh Thể, Thiên Chúa toàn năng ẩn mình dưới hình bánh rượu đơn sơ. Đấng không gian không thể chứa đựng giờ đây gói trọn trong tấm bánh nhỏ bé. Tương tự, trong việc rửa chân, Vua trời đất mặc lấy thân phận tôi tớ, Đấng Thánh chạm đến những bàn chân lấm bụi trần gian. Cả hai đều là biểu hiện của "tự hủy" - kenosis - mà thánh Phaolô nói đến trong thư gửi tín hữu Philipphê.
Thứ ba, cả hai hành động đều nhằm mục đích biến đổi. Bí tích Thánh Thể không chỉ biến đổi bánh và rượu, mà còn biến đổi những ai đón nhận. "Ai ăn thịt và uống máu tôi thì ở trong tôi và tôi ở trong người ấy" (Ga 6,56). Tương tự, việc rửa chân không chỉ làm sạch bàn chân, mà còn biến đổi tâm hồn. "Nếu Thầy là Chúa và là Thầy mà còn rửa chân cho anh em, thì anh em cũng phải rửa chân cho nhau" (Ga 13,14). Cả hai đều mời gọi chúng ta trở nên giống Chúa Kitô - trao ban, khiêm hạ và biến đổi thế giới.
Anh chị em thân mến, hai hành động này của Chúa Giêsu còn gắn liền với việc thiết lập chức Linh mục. "Anh em hãy làm việc này mà tưởng nhớ đến Thầy" - lời truyền này không chỉ thiết lập một bí tích, mà còn thiết lập một sứ vụ, một cách hiện diện của Chúa Kitô trong lịch sử. Linh mục được mời gọi nối dài cả hai cử chỉ của Chúa: vừa cử hành Thánh lễ, vừa sống tinh thần phục vụ; vừa là người của bàn thờ, vừa là người của cuộc đời; vừa nâng Mình Thánh Chúa, vừa nâng đỡ những con người yếu đuối.
Nhưng không chỉ các linh mục, mà mỗi người chúng ta đều được mời gọi sống hai chiều kích này của tình yêu Chúa Kitô. Mỗi người chúng ta đều có những "tấm bánh" cần được bẻ ra - những tài năng, thời gian, sức lực mà chúng ta có thể hiến dâng cho người khác. Mỗi người đều có những "chén rượu" cần được rót ra - những hy sinh, những giọt nước mắt, những nỗ lực âm thầm mà không ai thấy. Và mỗi người đều có những "bàn chân" cần rửa - những con người mà chúng ta thường coi thường, những mối quan hệ mà chúng ta đã lãng quên.
Đón nhận Mình Thánh Chúa mà không sống tinh thần phục vụ là một nghịch lý. Quỳ gối trước bàn thờ nhưng không biết quỳ gối trước anh chị em mình là một mâu thuẫn. Hiến tế mà không phục vụ có thể trở thành kiêu ngạo thiêng liêng. Phục vụ mà không hiến tế có thể trở thành hoạt động xã hội suông. Chỉ khi kết hợp cả hai - như Chúa Giêsu đã làm - chúng ta mới thực sự yêu thương "đến cùng".
Khi bước vào Tam Nhật Vượt Qua, chúng ta thấy hai cử chỉ trong Bữa Tiệc Ly này tiếp tục triển khai qua mầu nhiệm Thương Khó và Phục Sinh. Trên thập giá, Chúa Giêsu hoàn tất việc hiến tế khi trao ban chính mạng sống mình. "Không có tình yêu nào lớn hơn tình yêu của người hiến mạng sống vì bạn hữu mình" (Ga 15,13). Và sau khi phục sinh, Người tiếp tục phục vụ các môn đệ qua việc hiện ra, an ủi, dạy dỗ và sai họ đi loan báo Tin Mừng.
"Như Thầy đã yêu thương anh em, anh em cũng hãy yêu thương nhau." Đây không chỉ là lời khuyên đạo đức, mà là cốt lõi của căn tính Kitô hữu. Và tình yêu ấy phải là tình yêu "đến cùng" - như bánh bẻ ra và rượu đổ ra, như Thiên Chúa quỳ gối phục vụ, như sinh mạng hiến dâng trên thập giá.
Đêm nay, trong căn phòng trên lầu, giữa bóng tối của sự phản bội đang cận kề, một ánh sáng đã được thắp lên - ánh sáng của một tình yêu không bao giờ tắt. Ánh sáng ấy tiếp tục chiếu soi trên mỗi bàn thờ, trong mỗi Thánh lễ, và mời gọi chúng ta - như các môn đệ xưa - đón nhận và sống tình yêu "đến cùng" này: vừa hiến tế, vừa phục vụ; vừa trao ban, vừa quỳ gối; vừa yêu Chúa, vừa yêu người. Amen.

 

HIỆP THÔNG VÀ TƯỞNG NHỚ:

HAI CHIỀU KÍCH CỦA BÍ TÍCH THÁNH THỂ

Bài giảng Thứ Năm Tuần Thánh
Bài Ðọc I: Xh 12, 1-8. 11-14; Bài Ðọc II: 1 Cr 11, 23-26; Phúc Âm: Ga 13, 1-15;
 
Lm.JB.Đỗ Trọng Năng
Anh chị em thân mến,
"Anh em hãy làm việc này mà tưởng nhớ đến Thầy." Những lời đơn giản này, được thánh Phaolô truyền lại trong thư thứ nhất gửi tín hữu Côrintô, vang vọng qua hai ngàn năm lịch sử và đến với chúng ta trong đêm thiêng liêng này. Đêm Thứ Năm Tuần Thánh, chúng ta đứng tại ngưỡng cửa Tam Nhật Vượt Qua và chiêm ngắm giây phút Chúa Giêsu thiết lập Bí tích Thánh Thể - món quà tình yêu vẫn tiếp tục nuôi dưỡng Giáo hội cho đến ngày nay.
Bí tích Thánh Thể mà chúng ta cử hành hôm nay mang trong mình hai chiều kích thiết yếu và không thể tách rời: tưởng nhớ và hiệp thông. Như hai cánh của cùng một con chim, như hai mặt của cùng một đồng tiền, hai chiều kích này cùng nhau tạo nên sự viên mãn của mầu nhiệm Thánh Thể. Chúng ta hãy cùng nhau đi sâu vào hai chiều kích này để khám phá ý nghĩa trọn vẹn của Bí tích Tình Yêu.
Trước hết, Thánh Thể là việc tưởng nhớ. "Anh em hãy làm việc này mà tưởng nhớ đến Thầy." Nhưng "tưởng nhớ" ở đây không phải là đơn thuần nhớ lại một biến cố đã qua. Trong truyền thống Do Thái, "tưởng nhớ" - zikkaron trong tiếng Hebrew, anamnesis trong tiếng Hy Lạp - không chỉ là việc nhìn về quá khứ, mà còn là việc làm cho biến cố quá khứ trở thành hiện tại. Khi người Do Thái cử hành Lễ Vượt Qua, họ không chỉ nhớ về cuộc giải thoát khỏi Ai Cập, mà còn cảm nhận chính mình đang được giải thoát. "Trong mỗi thế hệ, mỗi người phải xem mình như chính mình đã được dẫn ra khỏi Ai Cập," Haggadah, nghi thức Vượt Qua của người Do Thái dạy như vậy.
Tương tự, khi chúng ta cử hành Thánh lễ, chúng ta không chỉ nhớ lại Bữa Tiệc Ly hay cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu, mà còn hiện tại hóa những biến cố này. Mỗi Thánh lễ không phải là việc lặp lại hay tái diễn hy lễ Thập giá, mà là việc làm cho hy lễ duy nhất và vĩnh cửu ấy hiện diện cách bí tích trên bàn thờ. Như thể bức màn thời gian được vén lên, và chúng ta bước vào giây phút đời đời của tình yêu cứu độ.
Qua việc tưởng nhớ, chúng ta được kết nối với nguồn mạch đức tin. Như những hạt nước rơi xuống từ đỉnh núi cao và chảy qua nhiều thế kỷ để đến với chúng ta hôm nay, mầu nhiệm Thánh Thể vượt qua thời gian để nuôi dưỡng chúng ta bằng cùng một tình yêu đã nuôi dưỡng các tông đồ trong Bữa Tiệc Ly. Qua việc tưởng nhớ, chúng ta trở thành chứng nhân của một biến cố vượt thời gian - biến cố Thiên Chúa yêu thương nhân loại "đến cùng".
Chiều kích thứ hai của Bí tích Thánh Thể là hiệp thông. Trong bài đọc một, chúng ta nghe về Lễ Vượt Qua của người Do Thái: "Toàn thể cộng đồng Israel họp nhau lại... Mỗi gia đình phải bắt một con chiên." Đây không phải là nghi thức cá nhân, mà là cử hành của cả cộng đồng, của cả dân tộc. Qua việc cùng ăn bánh không men và thịt chiên Vượt Qua, dân Israel không chỉ hiệp thông với Thiên Chúa, mà còn hiệp thông với nhau - như một dân tộc được tuyển chọn, được giải thoát, đang trên đường về Đất Hứa.
Tương tự, Bí tích Thánh Thể tạo nên sự hiệp thông sâu xa. Trước hết là hiệp thông với Chúa Kitô. "Ai ăn thịt và uống máu tôi thì ở trong tôi và tôi ở trong người ấy," Chúa Giêsu đã phán trong Tin Mừng thánh Gioan. Khi đón nhận Mình và Máu Thánh Chúa, chúng ta không chỉ tiếp nhận Người bên ngoài, mà còn được biến đổi từ bên trong, được đồng hình đồng dạng với Người. Như thánh Augustinô đã nói: "Không phải ngươi biến đổi ta thành ngươi, như thức ăn nuôi thân xác, mà chính ta biến đổi ngươi thành ta."
Nhưng Thánh Thể cũng tạo nên sự hiệp thông giữa chúng ta với nhau. "Vì có một tấm bánh, nên chúng ta tuy nhiều mà chỉ là một thân thể, vì tất cả chúng ta đều chia sẻ tấm bánh ấy," thánh Phaolô viết trong thư thứ nhất gửi tín hữu Côrintô. Mỗi lần cử hành Thánh lễ, chúng ta không chỉ hiệp thông với Chúa Kitô, mà còn hiệp thông với toàn thể Giáo hội - cả các thánh trên trời, các linh hồn đang được thanh luyện và những tín hữu đang lữ hành trên trần gian. Thánh Thể không chỉ nuôi dưỡng đời sống tâm linh cá nhân, mà còn xây dựng Giáo hội như Thân Thể Chúa Kitô.
Anh chị em thân mến, hai chiều kích của Bí tích Thánh Thể - tưởng nhớ và hiệp thông - không tách rời nhau, mà bổ sung và làm phong phú cho nhau. Việc tưởng nhớ cuộc khổ nạn của Chúa dẫn chúng ta đến hiệp thông với Người và với nhau. Và chính trong sự hiệp thông này, chúng ta có thể tưởng nhớ cách sống động nhất. Như một dòng sông mạnh mẽ với hai nhánh hợp lưu, hai chiều kích này cùng nhau tạo nên dòng chảy của đời sống Kitô hữu.
Nhưng làm thế nào để chúng ta sống trọn vẹn hai chiều kích này trong đời sống hàng ngày? Làm thế nào để Thánh Thể không chỉ là nghi thức phụng vụ, mà còn là thực tại biến đổi?
Để sống chiều kích tưởng nhớ, chúng ta cần nuôi dưỡng đời sống nội tâm. Thánh Thể mời gọi chúng ta đi vào chiều sâu của mầu nhiệm Vượt Qua, suy niệm về tình yêu vô biên của Thiên Chúa đã tự hiến vì chúng ta. Mỗi lần tham dự Thánh lễ, chúng ta được mời gọi không chỉ hiện diện thể lý, mà còn hiện diện với trọn vẹn tâm hồn. Như Chúa Giêsu đã phán qua ngôn sứ Isaia: "Dân này tôn kính Ta bằng môi miệng, nhưng lòng chúng xa Ta." Thánh Thể đòi hỏi sự tưởng nhớ không chỉ bằng lý trí, mà còn bằng con tim.
Để sống chiều kích hiệp thông, chúng ta cần mở rộng tâm hồn đón nhận người khác. Thánh Thể phá vỡ mọi rào cản ngăn cách chúng ta - rào cản của tội lỗi, của ích kỷ, của thành kiến. "Trước khi dâng của lễ, hãy đi làm hòa với người anh em," Chúa Giêsu dạy trong Tin Mừng. Hiệp thông với Chúa không thể tách rời khỏi hiệp thông với anh chị em. Cả hai đều là biểu hiện của cùng một tình yêu.
Anh chị em thân mến, đêm Thứ Năm Tuần Thánh này thực sự là điểm khởi đầu hoàn hảo cho Tam Nhật Vượt Qua. Qua Bí tích Thánh Thể với hai chiều kích tưởng nhớ và hiệp thông, chúng ta được chuẩn bị để bước vào mầu nhiệm Thương Khó ngày mai. Khi chiêm ngắm Chúa Giêsu trên Thập giá, chúng ta sẽ thấy sự hoàn tất của những gì đã bắt đầu trong Bữa Tiệc Ly - tình yêu hiến thân "đến cùng". Và khi đón mừng Chúa Phục sinh, chúng ta sẽ thấy hoa trái của tình yêu ấy - sự sống mới trong hiệp thông với Thiên Chúa và với nhau.
Như những giọt nước hòa vào rượu trên bàn thờ, xin cho đời sống chúng ta được hòa vào đời sống Chúa Kitô. Như bánh mì được làm từ nhiều hạt lúa, xin cho chúng ta, tuy nhiều người, được trở nên một trong Chúa Kitô. Như men làm dậy cả khối bột, xin cho Thánh Thể biến đổi chúng ta và qua chúng ta, biến đổi thế giới.
Trong đêm bị nộp, Chúa Giêsu lấy bánh, dâng lời tạ ơn, bẻ ra và nói: "Đây là Mình Thầy, hiến tế vì anh em. Anh em hãy làm việc này mà tưởng nhớ đến Thầy." Hai ngàn năm sau, chúng ta vẫn đang làm việc này, vẫn đang tưởng nhớ, vẫn đang hiệp thông. Và qua việc này, Chúa Kitô vẫn đang hiện diện, vẫn đang yêu thương, vẫn đang cứu độ.
Khi bước vào Tam Nhật Vượt Qua, xin cho chúng ta nhận ra hai chiều kích sâu xa của Bí tích Thánh Thể: tưởng nhớ cuộc khổ nạn đã cứu độ chúng ta và hiệp thông với Đấng đã hiến thân vì chúng ta. Xin cho đêm Thứ Năm Tuần Thánh này không chỉ là cử hành phụng vụ, mà còn là giây phút biến đổi - biến đổi bánh và rượu thành Mình và Máu Thánh, biến đổi chúng ta thành Thân Thể của Chúa Kitô trong thế giới hôm nay. Amen.

MẪU GƯƠNG CỦA CHÚA KITÔ

KHI QUYỀN NĂNG GẶP KHIÊM NHƯỜNG

Bài giảng Thứ Năm Tuần Thánh
Bài Ðọc I: Xh 12, 1-8. 11-14; Bài Ðọc II: 1 Cr 11, 23-26; Phúc Âm: Ga 13, 1-15;
 
Lm.JB.Đỗ Trọng Năng
Anh chị em thân mến trong Chúa Kitô,
"Thầy đã nêu gương cho anh em, để anh em cũng làm như Thầy đã làm cho anh em." Những lời này của Chúa Giêsu, được ghi lại trong Tin Mừng thánh Gioan, vang vọng trong căn phòng trên lầu tại Giêrusalem và vẫn tiếp tục vang vọng trong tâm hồn chúng ta đêm nay. Sau khi cúi mình rửa chân cho các môn đệ, Chúa không chỉ dạy một bài học, mà còn để lại một mẫu gương - mẫu gương của Đấng quyền năng nhất lại trở nên người phục vụ khiêm nhường nhất.
Hãy tưởng tượng khung cảnh ấy: Đấng nắm giữ vũ trụ trong tay lại quấn khăn ngang lưng như người nô lệ thấp hèn nhất. Đôi bàn tay đã nặn nên con người từ bụi đất giờ đây cúi xuống rửa những bàn chân lấm bụi trần gian. Đây không chỉ là một hành động đẹp đẽ, mà là một cuộc cách mạng về giá trị, một sự đảo ngược hoàn toàn trật tự thế gian.
Trong thế giới của chúng ta, quyền lực thường đồng nghĩa với việc được phục vụ. Kẻ mạnh ra lệnh, kẻ yếu tuân theo. Người có quyền đứng trên cao, người không quyền quỳ mọp dưới thấp. Nhưng trong Vương quốc Thiên Chúa, như Chúa Giêsu đã minh họa, quyền lực đích thực nằm ở việc phục vụ. "Ai muốn làm lớn giữa anh em, thì phải làm người phục vụ anh em. Và ai muốn làm đầu anh em thì phải làm đầy tớ mọi người," Người đã dạy trong Tin Mừng Máccô.
Chúa Giêsu không chỉ giảng dạy về sự phục vụ, mà còn sống điều đó. Và không ở đâu điều này được thể hiện rõ nét hơn việc Người rửa chân cho các môn đệ. Đây là điểm hội tụ hoàn hảo giữa quyền năng và khiêm nhường. Đấng mà "tất cả đến từ Chúa Cha và sẽ về với Chúa Cha," Đấng "Chúa Cha đã giao phó mọi sự trong tay" lại là Đấng "cởi áo ngoài ra, lấy khăn mà thắt lưng, đổ nước vào chậu, bắt đầu rửa chân cho các môn đệ."
Hành động này của Chúa Giêsu không phải là sự từ bỏ quyền năng, mà là cách thể hiện quyền năng đích thực. Không phải vì yếu đuối mà Người phục vụ, nhưng chính vì mạnh mẽ tột cùng. Không phải vì thiếu thốn mà Người rửa chân, mà chính vì đầy tràn. Không phải vì không có gì để cho mà Người quỳ xuống, mà chính vì muốn cho đi điều quý giá nhất - tình yêu phục vụ khiêm nhường.
Khi nước từ đôi tay Chúa Giêsu rửa sạch bụi bẩn trên chân các môn đệ, một thực tại mới đang được khai sinh. Đây không chỉ là việc làm sạch đôi bàn chân, mà còn là việc làm mới toàn bộ hiểu biết của chúng ta về quyền bính, về sự vĩ đại, về cách thức Thiên Chúa cai quản thế giới này. Quyền bính đích thực không phải là áp đặt ý muốn của mình lên người khác, mà là khiêm tốn phục vụ nhu cầu của người khác. Sự vĩ đại đích thực không nằm ở chỗ được tôn vinh, mà ở chỗ sẵn sàng hạ mình.
Anh chị em thân mến, mẫu gương của Chúa Kitô trong việc rửa chân còn mang một ý nghĩa đặc biệt trong đêm Thứ Năm Tuần Thánh này - đêm thiết lập chức Linh mục. Không phải ngẫu nhiên mà Chúa Giêsu rửa chân cho các môn đệ trước khi trao cho họ quyền cử hành Bí tích Thánh Thể. Người như muốn nói: "Đây là cách thức để thi hành chức linh mục mà Ta trao cho các con. Không phải để thống trị, mà để phục vụ. Không phải để được tôn vinh, mà để tôn vinh Ta qua việc phục vụ anh chị em mình."
Chức linh mục mà Chúa Giêsu thiết lập không phải là một đặc quyền, mà là một sứ vụ phục vụ. Linh mục được mời gọi noi gương Chúa Kitô, không chỉ trong việc cử hành các bí tích, mà còn trong việc sống tinh thần phục vụ khiêm nhường. Như thánh Augustinô đã nói: "Đối với anh em, tôi là giám mục; cùng với anh em, tôi là Kitô hữu." Chức vụ không tách biệt linh mục khỏi cộng đoàn, mà còn đặt ngài vào trung tâm của sứ vụ phục vụ.
Nhưng mẫu gương của Chúa Kitô không chỉ dành cho các linh mục. "Thầy đã nêu gương cho anh em, để anh em cũng làm như Thầy đã làm" - lời này Chúa nói với tất cả chúng ta. Mỗi người Kitô hữu đều được mời gọi sống tinh thần phục vụ khiêm nhường, dù ở bất cứ địa vị hay vai trò nào. Người cha trong gia đình, người mẹ chăm sóc con cái, người lãnh đạo trong cộng đồng, người giáo viên trong trường học - tất cả đều được mời gọi noi gương Chúa Kitô, để quyền năng gặp gỡ khiêm nhường.
Anh chị em thân mến, khi chiêm ngắm mẫu gương của Chúa Kitô trong đêm Thứ Năm Tuần Thánh này, chúng ta được mời gọi tự vấn: Làm thế nào để sống tinh thần phục vụ trong đời sống hàng ngày? Làm thế nào để kết hợp quyền năng với khiêm nhường trong các mối quan hệ của chúng ta?
Trước hết, chúng ta cần nhận ra rằng sự phục vụ đích thực bắt nguồn từ tình yêu. Chúa Giêsu rửa chân cho các môn đệ không phải vì bổn phận, mà vì yêu thương. "Đã yêu thương những kẻ thuộc về mình còn đang ở thế gian, thì Người yêu thương họ đến cùng." Phục vụ mà không có tình yêu sẽ dẫn đến cay đắng và mệt mỏi. Phục vụ xuất phát từ tình yêu sẽ mang lại niềm vui và sự trọn vẹn.
Tiếp đến, chúng ta cần học cách nhìn nhận mọi quyền năng và khả năng như những món quà để phục vụ. Thiên Chúa không ban cho chúng ta tài năng, sức khỏe, trí tuệ hay của cải để chúng ta tự tôn vinh mình, mà để chúng ta phục vụ người khác. Chúa Giêsu không chỉ rửa chân cho các môn đệ một lần, mà còn tiếp tục phục vụ họ và toàn thể nhân loại qua hy lễ thập giá và qua sự hiện diện liên tục trong Bí tích Thánh Thể.
Cuối cùng, chúng ta cần can đảm để đi ngược lại trào lưu thế gian. Trong một xã hội tôn sùng quyền lực, danh vọng và giàu sang, việc chọn con đường phục vụ khiêm nhường đòi hỏi lòng can đảm và niềm tin sâu sắc. Nhưng đây chính là con đường mà Chúa Kitô đã đi trước chúng ta, con đường dẫn đến sự sống đích thực và niềm vui trọn vẹn.
Anh chị em thân mến, khi bước vào Tam Nhật Vượt Qua, chúng ta chiêm ngắm mẫu gương của Chúa Kitô - Đấng quyền năng tột cùng đã trở nên người phục vụ khiêm nhường nhất. Xin cho chúng ta, khi nhìn lên Thập giá ngày mai, nhận ra rằng đỉnh cao của quyền năng và khiêm nhường là tình yêu hiến mạng vì người mình yêu. Và xin cho chúng ta, khi đón mừng Chúa Phục sinh, nhận ra rằng con đường khiêm nhường phục vụ không kết thúc trong thất bại, mà trong chiến thắng vinh quang. Amen.

GIAO ƯỚC MỚI TRONG MÁU THÁNH

LỄ VƯỢT QUA ĐÍCH THỰC

Bài giảng Thứ Năm Tuần Thánh
Bài Ðọc I: Xh 12, 1-8. 11-14; Bài Ðọc II: 1 Cr 11, 23-26; Phúc Âm: Ga 13, 1-15;
 
Lm.JB.Đỗ Trọng Năng

Anh chị em thân mến,
Đêm nay, khi bước vào ngưỡng cửa Tam Nhật Vượt Qua, chúng ta được Lời Chúa đưa vào cuộc hành trình xuyên suốt lịch sử cứu độ, từ Giao ước cũ đến Giao ước mới, từ bóng hình đến thực tại, từ máu chiên Vượt Qua đến Máu Thánh Chúa Kitô. Thứ Năm Tuần Thánh đứng tại điểm giao thoa của hai giao ước, nơi mà dòng thời gian như gặp gỡ vĩnh cửu, nơi mà lịch sử cứu độ đạt đến đỉnh cao trong Bữa Tiệc Ly.
Trong bài đọc thứ nhất, chúng ta nghe lại việc thiết lập Lễ Vượt Qua: "Trong tháng này, các ngươi phải bắt một con chiên... rồi toàn thể cộng đồng Israel họp nhau lại sẽ sát tế nó vào lúc chập tối... Người ta sẽ lấy máu nó mà bôi lên khung cửa." Máu chiên bôi trên khung cửa trở thành dấu hiệu bảo vệ, là biên giới giữa sự sống và sự chết. Qua máu chiên, Thiên Chúa thiết lập giao ước với dân Israel, giải thoát họ khỏi ách nô lệ Ai Cập và dẫn họ vào hành trình hướng về Đất Hứa.
Máu chiên trong Xuất Hành không chỉ là dấu hiệu cứu thoát, mà còn là khởi đầu của một mối tương quan mới. "Đây sẽ là một ngày để các ngươi tưởng nhớ, các ngươi phải mừng ngày đó như một lễ kính Đức Chúa." Trong mỗi Lễ Vượt Qua, dân Israel không chỉ nhớ lại quá khứ, mà còn tái khẳng định căn tính của mình như một dân tộc được Thiên Chúa tuyển chọn và cứu độ. Giao ước được củng cố qua việc tưởng nhớ và cử hành.
Nhưng máu chiên chỉ là hình bóng của một thực tại lớn lao hơn, một giao ước hoàn hảo hơn. Trong bài đọc thứ hai, thánh Phaolô thuật lại: "Chúa Giêsu, trong đêm bị nộp, đã cầm lấy bánh, tạ ơn, bẻ ra và nói: 'Đây là Mình Thầy, hiến tế vì anh em.' Cùng thế, sau bữa ăn, Người cầm lấy chén và nói: 'Chén này là Giao Ước Mới trong Máu Thầy'."
Với những lời này, Chúa Giêsu thiết lập một giao ước mới, không phải bằng máu chiên hay bò, mà bằng chính Máu Thánh của Người. Không phải bằng việc rảy máu trên khung cửa hay bàn thờ, mà bằng việc đổ máu trên thập giá và hiến ban trong Bí tích Thánh Thể. Đây là Lễ Vượt Qua đích thực - không chỉ giải thoát một dân tộc khỏi ách nô lệ thể lý, mà giải thoát toàn thể nhân loại khỏi ách nô lệ tội lỗi và sự chết.
"Chén này là Giao Ước Mới trong Máu Thầy." Từ "mới" ở đây không chỉ có nghĩa là "gần đây" hay "vừa xuất hiện", mà còn mang nghĩa "mới mẻ về bản chất", "mới mẻ về phẩm chất". Giao ước mới không chỉ đơn thuần thay thế giao ước cũ, mà còn hoàn tất và siêu vượt giao ước cũ. Như hạt giống trở thành cây, như bình minh trở thành ngày, giao ước cũ tìm thấy sự viên mãn trong giao ước mới.
Giao ước mới này mang ba đặc tính vượt trội. Thứ nhất, đây là giao ước phổ quát. Không còn giới hạn trong một dân tộc, mà mở rộng cho mọi người: "Mỗi lần ăn bánh và uống chén này, anh em loan truyền việc Chúa chịu chết, cho tới khi Người đến." Thứ hai, đây là giao ước nội tâm. Không chỉ được khắc trên bia đá hay được viết trong luật lệ, mà được ghi khắc trong tâm hồn qua tình yêu và ân sủng. Thứ ba, đây là giao ước vĩnh cửu. Không còn cần đến những hy lễ lặp đi lặp lại, vì Đức Kitô "chỉ dâng mình một lần là đủ" (Dt 7,27).
Anh chị em thân mến, khi Chúa Giêsu phán "Đây là Máu Thầy, Máu Giao Ước", Người không chỉ nhắc lại ngôn ngữ Xuất Hành, mà còn nhắc lại lời Môsê: "Đây là máu giao ước mà Đức Chúa đã lập với anh em" (Xh 24,8). Nhưng có một sự khác biệt quan trọng. Máu giao ước cũ được rảy trên dân chúng như dấu hiệu của mối tương quan với Thiên Chúa. Máu Giao Ước Mới được ban cho chúng ta để uống, để trở nên một với Chúa Kitô, để tham dự vào sự sống thần linh của Người.
Đây là ý nghĩa sâu xa của Bí tích Thánh Thể. Khi đón nhận Mình và Máu Thánh Chúa, chúng ta không chỉ tưởng nhớ một biến cố trong quá khứ, mà còn tham dự vào thực tại sống động của Giao Ước Mới. "Ai ăn thịt và uống máu tôi thì ở trong tôi và tôi ở trong người ấy" (Ga 6,56). Qua Bí tích Thánh Thể, chúng ta không chỉ được giải thoát khỏi tội lỗi, mà còn được đưa vào sự hiệp thông sâu xa với Thiên Chúa và với nhau.
Nhưng Giao Ước Mới cũng đòi hỏi một đáp trả từ phía chúng ta. Trong Giao ước cũ, dân Israel được mời gọi tuân giữ Lề Luật. Trong Giao Ước Mới, chúng ta được mời gọi sống tình yêu. "Anh em hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương anh em" - đây là giới răn mới, là trọng tâm của Giao Ước Mới.
Và tình yêu này được biểu hiện rõ nét qua hành động rửa chân mà chúng ta nghe trong Tin Mừng hôm nay. "Thầy là Chúa, là Thầy, mà còn rửa chân cho anh em, thì anh em cũng phải rửa chân cho nhau" (Ga 13,14). Giao Ước Mới không chỉ là việc đón nhận Máu Thánh Chúa, mà còn là việc sống tinh thần trao ban và phục vụ mà Máu Thánh ấy biểu trưng.
Anh chị em thân mến, Thứ Năm Tuần Thánh thực sự là nền tảng vững chắc cho việc suy niệm về Tam Nhật Vượt Qua. Khi bước vào ngày mai - Thứ Sáu Tuần Thánh - chúng ta sẽ chứng kiến sự hoàn tất của Giao Ước Mới trên thập giá, khi Máu Thánh thực sự đổ ra "vì nhiều người được tha tội". Và khi đón mừng Chúa Phục sinh, chúng ta sẽ thấy hoa trái của Giao Ước Mới - sự sống mới, sự sống phục sinh, sự sống vĩnh cửu mà Chúa Kitô đã hứa ban cho tất cả những ai tin vào Người.
Khi tham dự vào bàn tiệc Thánh Thể đêm nay, chúng ta được mời gọi ý thức sâu sắc rằng đây không chỉ là một nghi thức, mà là một giao ước. Không chỉ là việc tưởng nhớ quá khứ, mà còn là việc tham dự vào hiện tại và tương lai của công trình cứu độ. Không chỉ là một lễ nghi, mà còn là một lời mời sống tình yêu hiến thân và phục vụ.
Máu chiên Vượt Qua đã cứu dân Israel khỏi thần chết; Máu Thánh Chúa Kitô cứu chúng ta khỏi sự chết đời đời. Máu chiên đánh dấu khởi đầu hành trình về Đất Hứa; Máu Thánh Chúa đánh dấu khởi đầu hành trình về Thiên Quốc. Máu chiên được rảy lên khung cửa như dấu hiệu bảo vệ; Máu Thánh Chúa được đổ vào tâm hồn chúng ta như nguồn sức mạnh biến đổi.
Đây chính là Lễ Vượt Qua đích thực, là Giao Ước Mới trong Máu Thánh Chúa Kitô, là nền tảng đức tin và là nguồn sống dồi dào cho tất cả chúng ta. Amen.