Trả lời:

Bạn thân mến,

Chắc hẳn bạn cũng đã biết rằng ở một nước mà người Công giáo chiếm thiểu số như Việt Nam thì hôn nhân giữa người Công giáo và người khác đạo là điều không thể tránh khỏi. Vài chục năm trở về trước, vì nhận thấy ích lợi của đức tin Công giáo đối với đời sống gia đình nên ông bà mình thường “ép” những người ngoại giáo muốn lấy vợ hay chồng Công giáo thì phải “cải đạo”. Làm như thế có cái hay mà cũng có cái không hay. Cái hay thì rõ ràng rồi, hai vợ chồng cùng chung một đức tin thì dễ dàng sống hòa hợp với nhau hơn. Tuy nhiên, cái không hay là đôi khi người ta chấp nhận cải đạo chỉ để có đủ điều kiện lấy được vợ hay chồng người Công giáo, chứ trong thâm tâm họ không tin vào Chúa.

Đã có nhiều hệ lụy xảy ra từ khía cạnh không hay nói trên. Không ít người “bỏ đạo” sau khi “mọi sự đã hoàn tất”. Thậm chí có người còn quay lại công kích đạo Công giáo, cấm đoán cả người bạn đời Công giáo của mình thực hành đức tin. Ngày nay, người Công giáo có cái nhìn tương đối cởi mở hơn về các tôn giáo bạn nên việc ép buộc cải đạo để lấy vợ hay lấy chồng Công giáo không còn nghiêm ngặt như trước. Thay vào đó, hai bên gia đình để cho đôi bạn trẻ đến với nhau trong tình yêu với tất cả sự tự do, ngay cả về vấn đề tôn giáo. Do vậy, hiện tượng hôn nhân khác đạo và đạo ai nấy giữ ngày càng phổ biến.

Người Việt Nam có quan niệm “thuyền theo lái, gái theo chồng”. Nhìn chung, người nữ sau khi lấy chồng thường gắn bó với sinh hoạt bên nhà chồng nhiều hơn ở nhà mẹ. Chắc có lẽ vì thế nên bạn mới thấy có vấn đề khó khăn khi người nữ Công giáo lấy chồng ngoại đạo. Ở đây, chưa cần nói đến trường hợp người nữ phải ở với đại gia đình nhà chồng, chỉ riêng chuyện sống chung với chồng khác đạo thôi cũng là một thách đố lớn đối với họ trong việc thực hành đức tin Công giáo rồi.

Bạn thân mến,

Tình yêu vợ chồng, dù là cùng đạo hay khác đạo, luôn cần phải được xây dựng trên nền tảng tôn trọng lẫn nhau. Nếu chồng bạn thực sự yêu thương bạn và gia đình chồng đón nhận bạn như một thành viên trong gia đình họ, thì điều căn bản là họ phải tôn trọng đức tin Công giáo của bạn và để cho bạn tự do thực hành đức tin của mình. Tôi nói vậy để chúng ta tạm thời không bàn đến những trường hợp người chồng hay gia đình chồng cấm vợ hay con dâu mình đọc kinh, đi lễ hay thực hành các nghi thức Công giáo khác. Nếu bạn ở trong hoàn cảnh đó thì bạn đã trở thành nạn nhân của sự bất công rồi. Khi đó cốt lõi của vấn đề không còn là tôn giáo nữa mà là tình yêu trong đời sống hôn nhân.

Không thể gọi là tình yêu nếu người này không tôn trọng tín ngưỡng tâm linh của người kia. Tôi biết một vài trường hợp như thế và chính người nữ đã kiên quyết phản kháng để đòi lại công bằng cho mình. Trong hoàn cảnh không thể phản kháng được thì họ tìm cách sống đức tin cá nhân một cách âm thầm và có thể nói là lén lút. Tôi hy vọng rằng bạn có một người chồng yêu thương và tôn trọng bạn, gia đình bên chồng cũng hiểu và chấp nhận bạn để bạn có đầy đủ tự do thực hành đức tin của mình. Lưu ý rằng với câu hỏi bạn đặt ra thì tôi chỉ chia sẻ về trường hợp đạo ai nấy giữ thôi, còn nếu chồng bạn chấp nhận theo đạo và giữ đạo Công giáo thì coi như là cùng tôn giáo rồi.

Cần phải nói thêm rằng nếu bạn muốn chồng và gia đình bên chồng tôn trọng đức tin của mình thì chính bạn cũng phải tôn trọng tín ngưỡng tâm linh của họ. Vì họ chưa biết Chúa nên chắc chắn họ sẽ vẫn giữ những hình thức thờ cúng theo truyền thống hay thậm chí là mê tín dị đoan. Đó là quyền tự do của họ. Về phần bạn, vì không chia sẻ cùng một đức tin với bên nhà chồng nên bạn không thể tham dự vào những hoạt động trái ngược với đức tin Công giáo. Tuy nhiên, là một người vợ và người con dâu trong gia đình ngoại giáo, bạn vẫn có thể và rất nên hòa nhập vào những sinh hoạt chung của gia đình chồng, miễn là điều đó không làm ảnh hưởng tới đức tin của bạn.

Nếu chồng bạn là người khác đạo, tôi mời gọi bạn hãy nhìn lại quãng thời gian rất đẹp lúc hai người còn đang tìm hiểu nhau. Việc bạn và chồng bạn đã vượt qua rào cản khác biệt tôn giáo để đi đến kết hôn chứng tỏ tình yêu của hai người thật mãnh liệt. Một tình yêu với sự khởi đầu tốt đẹp như thế rất cần được tiếp tục nuôi dưỡng khi hai người về sống bên nhau. Nếu như tôn giáo đã không phải là rào cản trong thời gian đôi bạn tìm hiểu nhau, thì tôn giáo cũng không thể là yếu tố phá hủy tương quan vợ chồng sau này. Do đó, xét một cách sâu xa thì việc bạn lấy chồng Công giáo hay ngoại đạo đều không ảnh hưởng đến đời sống đạo của bạn, trừ trường hợp có cấm đoán bất công như tôi đã bàn ở trên. Điểm khác biệt chỉ là nếu lấy chồng ngoại đạo thì bạn phải giữ đạo trong môi trường ít thuận lợi hơn thôi.

Tôi đã chứng kiến vài trường hợp người nữ Công giáo lấy chồng ngoại giáo được chồng và gia đình bên chồng tạo điều kiện tự do thực hành việc đạo đức như đọc kinh xem lễ hay cho con đi học giáo lý. Thế nhưng, dần dần chính người nữ ấy lại bỏ cuộc, bỏ luôn việc đến nhà thờ, không phải vì bị cấm đoán nhưng vì không đủ kiên trì để sống đức tin trong hoàn cảnh như thế trong một thời gian dài. Do đó, khi đặt vấn đề về việc giữ đạo, bạn hãy nhìn về chính bản thân mình trước khi xét đến yếu tố người chồng không cùng tôn giáo với mình. Bạn hãy tự hỏi mình có đủ đức tin mạnh mẽ để vượt qua sự khó khăn khi sống với chồng và bên nhà chồng khác đạo hay không. Bạn đã thực sự mặn mà với đức tin Công giáo hay chưa, nhất là khi phải sống trong một gia đình có người không chia sẻ cùng một đức tin ấy?

Cuộc sống luôn có đầy những xung đột gây khó khăn nhưng cũng không kém phần thú vị và ý nghĩa. Chẳng hạn, nếu như lấy chồng khác đạo là một thách đố đối với việc sống đức tin thì ngược lại, đó cũng là cơ hội để bạn làm chứng tá cho đức tin Công giáo, trước hết là với chồng và gia đình bên chồng. Bạn là người đón nhận và được giáo dục đức tin Công giáo từ nhỏ, do vậy cách sống của bạn chắc chắn sẽ diễn tả được phần nào giá trị đức tin. Tôi có thể kể ra đây một vài yếu tố như tình yêu, trách nhiệm, sự chung thủy, kính nhớ tổ tiên ông bà cha mẹ, tôn trọng sự sống, tinh thần hy sinh phục vụ, quảng đại giúp đỡ tha nhân… Tất nhiên, không chỉ riêng người Công giáo mới có những đức tính ấy. Thế nhưng, chúng ta cần nhìn nhận rằng đức tin Công giáo dạy dỗ và đòi hỏi người tín hữu thực hành những giá trị tốt đẹp đó một cách triệt để hơn.

Do đó, nếu bạn lấy chồng khác đạo, bạn có điều kiện để cho chồng và cả gia đình chồng nhận thấy đức tin Công giáo đã giúp bạn chu toàn trách nhiệm của một người vợ, người mẹ, người con dâu trong gia đình một cách tốt đẹp như thế nào. Ngoài ra, bạn cũng có trách nhiệm giáo dục con cái của mình theo đức tin Kitô giáo. Những đứa con chăm ngoan và hiếu thảo ông bà cha mẹ chính là hoa trái cụ thể mà mọi người trong gia đình chồng đều có thể thấy được từ một người mẹ Công giáo như bạn.

Nói chung, giá trị đức tin Công giáo không chỉ dừng lại ở cá nhân bạn mà còn có thể lan tỏa cho mọi người xung quanh, dù họ có biết Chúa hay không.

Để kết thúc, tôi có lời khen bạn vì biết thao thức việc giữ đạo khi lấy chồng không cùng đức tin. Điều này chứng tỏ bạn rất trân trọng giá trị đức tin Công giáo, muốn tìm cách gìn giữ nó trong hoàn cảnh có nhiều thách đố. Tôi mời gọi bạn hãy tiếp tục nuôi dưỡng thao thức tốt đẹp đó và tha thiết cầu nguyện xin ơn Chúa trợ giúp. Tôi tin rằng Chúa sẽ ban đủ ơn giúp nâng đỡ bạn sống đức tin và có khi còn ban cho chồng và gia đình chồng ơn nhận biết Chúa qua gương sáng đạo đức của bạn nữa. 

Lm. Giuse Lê Đắc Thắng, SJ
Trích Giải đáp thắc mắc cho người trẻ Công giáo, Tập 7 Nxb Tôn Giáo, 03/2023)