Sáng thứ Sáu ngày 14.06, Đức Thánh Cha Phanxicô gặp gỡ hơn 100 nghệ sĩ hài đến từ nhiều nơi trên thế giới. Sau đây là toàn văn Việt ngữ bài Diễn văn của Đức Thánh Cha:
 

DIỄN VĂN ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ

DÀNH CHO CÁC NGHỆ SĨ HÀI

Hội trường Clementine

Thứ Sáu, ngày 14 tháng 06 năm 2024

[video và hình]

Các bạn thân mến,

Tôi hân hoan chào đón tất cả các bạn và tôi xin cảm ơn những người trong Bộ Văn hóa và Giáo dục đã chuẩn bị cuộc gặp gỡ này.

Tôi quý trọng các bạn, những nghệ sĩ thể hiện mình qua ngôn ngữ hài kịch, hài hước và châm biếm. Trong số tất cả các chuyên gia làm việc trong lĩnh vực truyền hình, điện ảnh, sân khấu, báo chí, ca hát, và mạng xã hội, các bạn ở trong số những người được yêu mến, săn đón và tán thưởng nhất. Chắc chắn đó là vì các bạn rất giỏi trong lãnh vực của mình, nhưng còn một lý do khác: các bạn có và trau dồi năng khiếu làm cho mọi người cười.

Giữa rất nhiều tin tức u ám, chúng ta như bị đắm chìm trong nhiều tình huống khẩn cấp về mặt xã hội và cả cá nhân, các bạn có sức mạnh để lan tỏa sự thanh thản và nụ cười. Các bạn nằm trong số ít người có khả năng nói chuyện với nhiều kiểu người, thuộc nhiều thế hệ và nền văn hóa khác nhau.

Theo cách riêng của mình, các bạn gắn kết mọi người lại với nhau, bởi vì tiếng cười có tính lây lan. Cười cùng nhau thì dễ hơn cười một mình: niềm vui mở ra sự chia sẻ và là liều thuốc giải độc tốt nhất cho tính ích kỷ và chủ nghĩa cá nhân. Sự hài hước còn giúp phá vỡ những rào cản xã hội, tạo sự kết nối, và cho phép chúng ta thể hiện cảm xúc, suy nghĩ, góp phần xây dựng một nền văn hóa chung và tạo ra không gian tự do. Các bạn nhắc nhớ chúng tôi rằng homo sapiens (người khôn ngoan) cũng là homo ludens (người vui chơi)! Vì vui chơi và tiếng cười là trung tâm của cuộc sống con người, để thể hiện bản thân, học hỏi và mang lại ý nghĩa cho các tình huống.

Tài năng của các bạn là một món quà quý giá. Cùng với nụ cười, món quà này lan tỏa sự bình an trong tâm hồn chúng ta và giữa mọi người, giúp chúng ta vượt thắng khó khăn và đương đầu với những căng thẳng hàng ngày. Món quà này giúp chúng ta tìm thấy sự nhẹ nhõm trước sự trớ trêu và tận hưởng cuộc sống bằng sự hài hước. Tôi thích cầu nguyện hàng ngày với những lời của Thánh Thomas More: “Lạy Chúa, xin ban cho con ơn hài hước”. Đây là ơn mà tôi cầu xin mỗi ngày, bởi vì sự hài hước giúp tôi tiếp cận mọi việc với tinh thần đúng đắn.

Các bạn cũng thành công trong một điều kỳ diệu khác: đó là các bạn có thể làm cho mọi người mỉm cười ngay cả khi đang đối diện với các vấn đề và sự việc dù lớn hay nhỏ. Các bạn tố cáo sự lạm quyền; các bạn lên tiếng về những tình huống bị lãng quên; các bạn nêu bật những hành vi lạm dụng; các bạn chỉ ra hành vi không phù hợp. Các bạn làm những điều này mà không gieo rắc sự hoảng hốt hoặc kinh hoàng, lo lắng hoặc sợ hãi như hầu hết các phương tiện truyền thông khác thường làm; các bạn đánh thức ý thức phê phán qua việc làm cho mọi người cười và mỉm cười. Các bạn làm điều này qua việc kể những câu chuyện cuộc đời, thuật lại hiện thực theo nhãn quan độc đáo của các bạn; và qua đó, các bạn nói chuyện với mọi người về những vấn đề lớn và nhỏ.

Theo Kinh thánh, vào thời kỳ đầu của thế giới, trong khi mọi thứ đang được tạo dựng, sự khôn ngoan thần linh đã thực hành loại hình nghệ thuật của các bạn, không vì lợi ích của ai khác ngoài chính Thiên Chúa, vị khán giả đầu tiên của lịch sử. Kinh thánh mô tả thế này: “Ta hiện diện bên Người như tay thợ cả. Ngày ngày ta là niềm vui của Người, trước mặt Người, ta không ngớt vui chơi, vui chơi trên mặt đất, ta đùa vui với con cái loài người” (Cn 8,30-31). Hãy nhớ điều này: Khi các bạn cố gắng tạo ra những nụ cười thâm thuý trên môi của dù chỉ một khán giả thì các bạn cũng làm cho Thiên Chúa mỉm cười.

Các bạn, những nghệ sĩ thân mến, biết suy tư và nói năng hài hước dưới nhiều hình thức và phong cách khác nhau; và trong mỗi trường hợp, ngôn ngữ hài hước phù hợp để nhận thức và “cảm nhận” nhu cầu tự nhiên của con người. Sự hài hước không xúc phạm, hạ nhục hay hạ thấp người khác vì những thiếu sót của họ. Trong khi giao tiếp ngày nay thường tạo ra xung đột, các bạn biết làm sao để kết hợp những thực tế khác nhau và đôi khi đối lập lại với nhau. Chúng tôi cần học hỏi từ các bạn biết bao! Tiếng cười hài hước không bao giờ “chống lại” ai mà luôn mang tính bao dung, chủ động, khơi dậy sự cởi mở, cảm thông, và đồng cảm.

Tôi nhớ đến một câu chuyện trong sách Sáng thế khi Thiên Chúa hứa với Abraham rằng trong vòng một năm nữa ông sẽ có một đứa con trai. Abraham và Sarah vợ ông đã già và hiếm muộn. Sarah nghe xong thì tự cười thầm trong lòng. Chắc hẳn Abraham cũng đã cười như vậy. Nhưng rồi, Sarah đã thụ thai và sinh một con trai khi tuổi đã cao, vào đúng thời điểm mà Thiên Chúa đã ấn định. Sarah nói: “Thiên Chúa đã làm cho tôi cười; tất cả những ai nghe biết sẽ cười tôi” (St 21,6). Đó là lý do tại sao họ đặt tên con trai mình là Isaac, có nghĩa là “cậu bé cười”.

Chúng ta có thể cười đùa với Thiên Chúa không? Tất nhiên là chúng ta có thể, giống như chúng ta cười đùa khi vui chơi và đùa giỡn với những người chúng ta yêu thương. Truyền thống khôn ngoan và văn chương Do Thái là bậc thầy trong việc này! Có thể cười đùa mà không xúc phạm đến tình cảm tôn giáo của các tín hữu, nhất là người nghèo.

Các bạn thân mến, xin Thiên Chúa chúc lành cho các bạn và nghệ thuật của các bạn. Hãy tiếp tục cổ võ mọi người, đặc biệt là những người cảm thấy khó khăn nhất khi nhìn cuộc sống với niềm hy vọng. Hãy giúp chúng tôi mỉm cười khi nhìn thực tế với những mâu thuẫn của nó và mơ về một thế giới tốt đẹp hơn! Tôi ưu ái ban phép lành cho các bạn; và xin các bạn hãy cầu nguyện cho tôi.

Nt. Anna Ngọc Diệp, OP

Dòng Đa Minh Thánh Tâm

Chuyển ngữ từ: vatican.va (14. 06. 2024)