Trong bài giảng trong cuộc gặp gỡ và cầu nguyện tại Nhà thờ chính tòa Chúa Thánh Linh ở Istanbul vào sáng ngày 28/11/2025, Đức Thánh Cha Lêô XIV nhấn mạnh chiều sâu lịch sử đức tin ở vùng đất Thổ Nhĩ Kỳ và mời gọi cộng đoàn sống hy vọng giữa thực tại nhỏ bé. Từ kỷ niệm 1700 năm Công đồng Nixêa, ngài nêu ra ba thách đố: nắm bắt bản chất đức tin và đời sống Kitô hữu, khám phá dung mạo Chúa Cha nơi Chúa Kitô, và truyền đạt đức tin và phát triển giáo lý.
Vatican News
Sau khi dâng lễ riêng tại Tòa Sứ thần ở Istanbul, lúc 9:20 giờ Thổ Nhĩ Kỳ, Đức Thánh Cha đi xe đến Nhà thờ chính tòa cách đó 400 mét để gặp gỡ và cầu nguyện cùng với các giám mục, linh mục, phó tế, tu sĩ nam nữ và các nhân viên mục vụ.
Nhà thờ Chính tòa Chúa Thánh Linh
Nhà thờ Chính tòa Chúa Thánh Linh của Công giáo Latinh có sức chứa khoảng 550 người, được bắt đầu cử hành phụng vụ vào ngày 5 tháng 7 năm 1846. Tại Bàn Thờ có các thánh tích của một số vị thánh, trong đó có thánh tích của Thánh Lino, Giáo hoàng và tử đạo (67–69), người kế vị Thánh Tông đồ Phêrô. Thánh tích được Đức Giáo hoàng Lêô XIII tặng cho Nhà thờ Chính tòa nhân dịp lễ kính Thánh Gioan Kim Khẩu, Bổn mạng của Hạt Đại diện Tông tòa Constantinople (27/1/1884).
Trong sân của nhà thờ có tượng Đức Giáo hoàng Biển Đức XV, được người Thổ Nhĩ Kỳ dựng năm 1919 dù lúc ấy ngài vẫn còn sống, để ghi nhận công lao của ngài đối với các nạn nhân người Thổ trong cuộc chiến 1915–1918. Bức tượng mang dòng chữ:
“Kính dâng vị Giáo hoàng vĩ đại của thảm kịch thế giới, Biển Đức XV, ân nhân của các dân tộc, không phân biệt quốc tịch hay tôn giáo, như dấu chỉ lòng biết ơn của phương Đông.” Trong triều đại giáo hoàng Biển Đức XV, các cuộc tàn sát người Kitô hữu Armenia đã diễn ra trong Đế quốc Ottoman, và ngài đã làm mọi cách để bênh vực họ.
Các Giáo hoàng Phaolô VI (1967), Gioan Phaolô II (1979), Biển Đức XVI (2006) và Phanxicô (2014) đã viếng Nhà thờ Chính tòa Chúa Thánh Thần trong các chuyến tông du Thổ Nhĩ Kỳ.
Đến nhà thờ, tại cửa nhà thờ, Đức Thánh Cha được Đức Tổng Giám mục Massimiliano Palinuro, Đại diện Tông tòa của Istanbul, và cha sở nhà thờ đón tiếp. Ngài đã hôn Thánh Giá và rảy nước thánh. Sau đó, hai thiếu nhi đã tặng hoa cho ngài.
Buổi gặp gỡ cầu nguyện được diễn ra dưới hình thức một buổi cử hành phụng vụ Lời Chúa.
Trước hết, Đức Tổng Giám Mục Martin Kmetec, Tổng Giám Mục của Izmir và Chủ tịch Hội Đồng Giám Mục Thổ Nhĩ Kỳ, đã gửi lời chào mừng đến Đức Thánh Cha và cám ơn ngài về chuyến viếng thăm, như “dấu chỉ tình yêu của ngài dành cho toàn thể Dân Chúa”.
Đức Cha dùng lời Thánh Vịnh - “Đây là ngày Chúa đã làm ra; nào ta hãy vui mừng hoan hỷ!” (Tv 118/117, 24) - để diễn tả niềm vui của cộng đoàn Công giáo Thổ Nhĩ Kỳ. Ngài nói: “Vâng, thưa Đức Thánh Cha, thật là niềm vui lớn lao đối với chúng con khi được đón tiếp Đức Thánh Cha - Đấng Kế Vị Tông Đồ Phêrô, người gìn giữ Truyền Thống sống động và bí tích, được Đức Kitô trao lại cho đến ngày nay, để Giáo Hội luôn có thể là ‘bí tích cứu độ’”.
“Như trong ngày Lễ Ngũ Tuần, chúng con đến từ những truyền thống cổ xưa khác nhau: là những người thừa hưởng đức tin và chứng tá của các Giáo Hội hiển hách, được bày tỏ trong các công đồng đầu tiên - đặc biệt là Công đồng Nixêa. Chúng con cũng đại diện cho những Giáo Hội trung thành với Đức Kitô, được ghi dấu bằng ấn tín của các vị tử đạo”.
Đức Cha nhấn mạnh: “Là những người phục vụ Dân Chúa nhờ ân sủng được ban nhưng không, chúng con mong muốn luôn là những chứng nhân trung tín của một đức tin sống động và hiệu quả, được bén rễ trong Đức Kitô và giáo huấn của Người”.
Cuối cùng, Đức Cha cầu nguyện cho sứ vụ Phêrô của Đức Thánh Cha và cho chuyến viếng thăm huynh đệ của ngài.
Bài giảng của Đức Thánh Cha
Trong bài giảng của buổi cầu nguyện, trước hết Đức Thánh Cha bày tỏ niềm vui được hiện diện giữa cộng đoàn tại Thổ Nhĩ Kỳ, nơi mà lịch sử của dân Israel gặp gỡ với Kitô giáo thời khai sinh, nơi Cựu Ước và Tân Ước giao hòa, và nơi đã ghi lại những trang sử của nhiều Công đồng. Đây là vùng đất mang chiều sâu lịch sử cứu độ: nơi tổ phụ Ápraham ra đi theo tiếng Chúa gọi, nơi các Tông đồ và các cộng đoàn Kitô hữu tiên khởi như Antiokia được hình thành, nơi thánh Gioan Tông đồ sống những năm cuối đời, và nơi ghi dấu nhiều Công đồng quan trọng của Giáo hội. Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay vẫn là mái nhà của nhiều truyền thống Kitô giáo Đông phương và của Tòa Thượng Phụ Constantinople.
Nhìn hiện tại bằng ánh sáng Tin Mừng và sự soi dẫn của Chúa Thánh Thần
Ngài nói rằng chính từ kho tàng lịch sử phong phú này, cộng đoàn Kitô hữu nơi đây được sinh ra trong đức tin. Ngài nhắn nhủ rằng chính họ là cộng đoàn được mời gọi chăm sóc hạt giống đức tin đã được truyền lại từ Ápraham, từ các Tông đồ và các Giáo phụ. Nhưng quá khứ không phải chỉ để hoài niệm; Giáo hội được mời gọi nhìn hiện tại bằng ánh sáng Tin Mừng và sự soi dẫn của Chúa Thánh Thần. Thiên Chúa luôn hành động qua những điều bé nhỏ. Đây chính là phong cách của Thiên Chúa mà chúng ta được mời gọi làm chứng. Giáo hội phát triển không nhờ quyền lực hay số lượng, nhưng nhờ ánh sáng của Con Chiên và sức mạnh của Thánh Thần. Vì thế, cộng đoàn nhỏ bé tại Thổ Nhĩ Kỳ cũng được khích lệ tín thác vào lời hứa: “Đừng sợ, hỡi đoàn chiên nhỏ bé, vì Cha các con đã vui lòng ban Nước của Người cho các con” (Lc 12,32).
Đức Thánh Cha nhận định rằng Giáo hội tại Thổ Nhĩ Kỳ là một cộng đoàn nhỏ bé, nhưng vẫn sinh hoa kết quả như hạt giống và men của Nước Trời. Ngài mời gọi họ gìn giữ và phát triển thái độ thiêng liêng của niềm hy vọng tín thác, được xây dựng trên đức tin và sự hiệp nhất với Thiên Chúa, tìm kiếm và nuôi dưỡng những dấu chỉ hy vọng đang xuất hiện: đặc biệt là sự hiện diện của nhiều bạn trẻ đang tìm đến với Giáo hội. Cộng đoàn được khuyến khích tiếp tục những hoạt động mục vụ quan trọng: đồng hành với giới trẻ, thúc đẩy đối thoại đại kết và liên tôn, loan báo Tin Mừng cho dân địa phương và phục vụ người di dân, tị nạn. Vì Giáo hội tại Thổ Nhĩ Kỳ gồm nhiều người nước ngoài nên càng cần nỗ lực hội nhập văn hóa, để việc loan báo Tin Mừng được bén rễ sâu trong lòng xã hội sở tại.
Đức Thánh Cha cũng nhắc rằng trên mảnh đất Thổ Nhĩ Kỳ đã diễn ra tám Công đồng Chung đầu tiên của Giáo hội, và dịp kỷ niệm 1700 năm Công đồng Nixêa là “một dấu mốc căn bản trong hành trình của Giáo hội và của toàn thể nhân loại”. Từ đó ngài nêu lên ba thách đố lớn:
Kinh Tin Kính mời gọi luôn tìm kiếm sự hiệp nhất và cốt lõi của đức tin Kitô giáo
Thách đố thứ nhất: nắm bắt bản chất đức tin và việc là Kitô hữu. Đức Thánh Cha nhấn mạnh: "Kinh Tin Kính không chỉ là một công thức giáo lý, nhưng là lời mời gọi luôn tìm kiếm – giữa những khác biệt về cảm thức, linh đạo và văn hóa – sự hiệp nhất và cốt lõi của đức tin Kitô giáo, xoay quanh trung tâm là Đức Kitô và Truyền thống của Giáo hội". Cộng đoàn được mời gọi luôn đặt câu hỏi về điều này: "Chúa Giêsu là ai đối với chúng ta? Cốt lõi của đời Kitô hữu là gì?". Theo Đức Thánh Cha, "Kinh Tin Kính – được tuyên xưng chung và đồng thuận – trở thành tiêu chuẩn phân định, kim chỉ nam và là tâm điểm cho việc tin và hành động của chúng ta".
Phân định nghiêm túc về toàn bộ đời sống thiêng liêng
Thách đố thứ hai: tái khám phá dung mạo của Chúa Cha nơi Đức Kitô. Đức Thánh Cha nhắc rằng Công đồng Nixêa tuyên xưng thiên tính của Chúa Giêsu và sự đồng bản thể của Người với Chúa Cha. Trong Đức Giêsu, chúng ta tìm thấy dung mạo thật của Thiên Chúa và lời quyết định của Người về nhân loại và lịch sử". Theo ngài, "Chân lý này liên lỉ đặt vấn đề cho những hình dung của chúng ta về Thiên Chúa, khi các hình dung ấy không phù hợp với điều Chúa Giêsu đã mạc khải cho chúng ta, và mời gọi chúng ta thực hiện một tiến trình phân định nghiêm túc liên tục về những hình thức sống đức tin, đời sống cầu nguyện, đời sống mục vụ, và nói chung là toàn bộ đời sống thiêng liêng của chúng ta".
"Học thuyết Ariô mới": chỉ xem Chúa Giêsu như một nhân vật lịch sử vĩ đại, không xem Người là Thiên Chúa
Đức Thánh Cha cảnh báo về một thách đố khác mà ngài gọi tên là “tân học thuyết Ariô”, hiện diện trong nền văn hóa ngày nay và đôi khi ngay cả giữa các tín hữu. Ngài giải thích: "đó là khi chúng ta nhìn Chúa Giêsu với sự ngưỡng mộ mang tính nhân loại, có thể kèm theo một tinh thần tôn giáo nào đó, nhưng lại không thực sự xem Người là Thiên Chúa hằng sống và chân thật đang hiện diện giữa chúng ta... chỉ xem Người như một nhân vật lịch sử vĩ đại, một bậc thầy khôn ngoan, một vị ngôn sứ đã chiến đấu cho công lý — và không hơn thế". Do đó, Công đồng Nixêa nhắc chúng ta rằng: "Đức Kitô Giêsu không phải là nhân vật của quá khứ; Người là Con Thiên Chúa đang hiện diện giữa chúng ta, Đấng dẫn dắt lịch sử tiến về tương lai mà Thiên Chúa đã hứa cho chúng ta".
Giáo lý không phải là ý tưởng trừu tượng và bất động, nhưng phản ánh chính mầu nhiệm của Đức Kitô
Thách đố thứ ba: truyền đạt đức tin và phát triển giáo lý. Đức Thánh Cha nhận định rằng Kinh Tin Kính Nixêa đã được Công đồng Constantinople I đào sâu để hình thành bản kinh Tin Kính mà Giáo hội ngày nay tuyên xưng. Do đó, ngài lưu ý rằng việc truyền đạt đức tin luôn phải dùng ngôn ngữ phù hợp với bối cảnh văn hóa, nhưng vẫn trung thành với cốt lõi đức tin. Ngài nhắn nhủ "chúng ta cần phân biệt giữa cốt lõi của đức tin và những công thức hay những hình thức lịch sử diễn tả cốt lõi ấy, vì các hình thức ấy luôn chỉ là từng phần và mang tính tạm thời, và có thể thay đổi khi chúng ta đào sâu giáo lý. Nhắc lời Tân Tiến sĩ Hội Thánh, Thánh John Henry Newman, ngài nhấn mạnh "giáo lý không phải là một ý tưởng trừu tượng và bất động, nhưng phản ánh chính mầu nhiệm của Đức Kitô: do đó, đó là một sự phát triển nội tại của một hữu thể sống, nhờ đó cốt lõi căn bản của đức tin được làm sáng tỏ và diễn tả cách đầy đủ hơn".
Giáo hội kiên trì và can đảm phục vụ
Kết thúc bài giảng, Đức Thánh Cha nhắc lại đến hình ảnh thân thương của Thánh Gioan XXIII, người đã phục vụ lâu năm tại Thổ Nhĩ Kỳ và mang một tình yêu đặc biệt dành cho đất nước này. Hình ảnh những ngư phủ trên Bosphorus – kiên trì làm việc giữa đêm tối và mưa gió – được dùng như biểu tượng cho sứ mạng của Giáo hội: mỗi người trong “con thuyền nhỏ” của mình, dưới sự hướng dẫn thiêng liêng, kiên trì và can đảm phục vụ.
Bài giảng kết thúc bằng lời cầu chúc cộng đoàn giữ mãi lòng nhiệt thành, niềm vui đức tin và lòng can đảm làm chứng giữa thực tại nhỏ bé của mình.
Cuối giờ cầu nguyện, sau khi cùng cộng đoàn tuyên xưng đức tin và hát Kinh Lạy Cha, Đức Thánh Cha đã ban phép lành cho cộng đoàn hiện diện. Ngài cũng dành thời gian bắt tay và chào các giám mục, linh mục và một số tu sĩ và giáo dân.
Sau đó, Đức Thánh Cha lên xe đến thăm nhà dưỡng lão của Dòng Tiểu muội người nghèo cách nhà thờ chính tòa khoảng 2,4 km.
Nguồn: vaticannews.va
