Cùng  Gieo Mầm Xanh

Cùng với Hội Thánh hoàn vũ, chúng ta hân hoan kỷ niệm 10 năm Thông điệp ‘Laudato Si’ – một văn kiện mang tính ngôn sứ của Đức Thánh Cha Phanxicô. Thông điệp này đã đánh thức lương tâm nhân loại, kêu gọi mọi người cùng chung tay bảo vệ ngôi nhà chung – Trái đất thân yêu này.

Kỷ niệm 10 năm Thông điệp cũng chính là dịp để gia đình Caritas chúng ta nhìn lại và làm sống lại nơi mình sự ý thức và xác tín: Mỗi thành viên Caritas đều mang trách nhiệm trước Thiên Chúa và trước tha nhân trong việc gìn giữ, chăm sóc và bảo vệ môi trường. Bởi “mọi sự đều liên kết với nhau” và “mọi sự đều liên hệ đến mọi sự” (Laudato Si số 91).

Thực tế hôm nay cho thấy, ngôi nhà chung của chúng ta đang phải đối diện với những nguy cơ chưa từng có :
•    Biến đổi khí hậu gây ra lũ lụt, hạn hán, nước biển dâng, thời tiết cực đoan.
•    Việt Nam thường xuyên hứng chịu thiên tai: lũ quét, bão tố, ô nhiễm không khí.
•    Môi trường xã hội cũng bị xâm hại: rác thải, thực phẩm bẩn, và sự thờ ơ đáng lo ngại của con người.
Trước thực trạng ấy, chủ đề của Hội nghị Thường niên năm nay “Cùng gieo mầm xanh” trở nên thật khẩn thiết. Đây là lời mời gọi mỗi người trở thành người gieo hạt hy vọng, trách nhiệm và yêu thương cho Trái đất và cho nhau.

1.    MẦM XANH
1.1 Nuôi dưỡng, vun tưới ý thức tinh thần trách nhiệm
Thế giới hiện đang đối mặt với những thách thức môi trường nghiêm trọng. Hình ảnh những cánh rừng “khát” mưa, ngộp thở trong khói bụi từ những đám cháy lan rộng khắp nơi, những đợt nắng nóng kỷ lục thiêu đốt châu Âu, hạn hán kéo dài ở châu Phi hay những trận lũ lụt lịch sử ở châu Á liên tục, hay ô nhiễm không khí ngày càng gia tăng tại Việt Nam, tất cả như những tiếng kêu cứu từ Trái đất.

Phải chăng “lá phổi xanh” của Trái Đất đang dần bị tổn thương nghiêm trọng? Hành tinh xanh của chúng ta đang dần bị nhuốm màu xám xịt của khói bụi, và tương lai của thế hệ mai sau sẽ chỉ còn là những gam màu u ám?

Để bảo vệ màu xanh của Trái Đất, tất cả chúng ta cần chung tay tham gia gieo những mầm xanh cho tương lai và nuôi dưỡng từ những hành động đơn giản nhất. Mầm xanh trước hết phải được gieo vào trong tâm hồn chúng ta. Đó là ý thức trách nhiệm đối với môi trường, là sự đánh thức lương tâm về tình yêu thiên nhiên, và sự trân trọng những giá trị sống, để chúng ta thấy rõ mình không đứng ngoài cuộc. Bảo vệ môi trường không phải là việc của riêng ai, mà là sứ mạng chung của toàn thể nhân loại, của mỗi tín hữu, đặc biệt của mỗi thành viên Caritas.

1.2    Mầm xanh của môi trường sống và sinh hoạt xã hội
Giữa nhịp sống hiện đại đầy xô bồ, đôi khi chúng ta vô tình lãng quên đi những điều bình dị nhưng vô cùng quan trọng, đó chính là màu xanh của cây. Như lá cây nhờ sự quang hợp của ánh sáng mặt trời tạo ra diệp lục tố, từ đó có sinh khí và sức sống cho toàn thân cây, thì chính những “mầm xanh” nhỏ bé trong môi trường sống cũng góp phần thanh lọc bầu khí cho chính chúng ta và cho thế hệ tương lai.

Một hành động bỏ rác đúng chỗ, một quyết định tiết kiệm điện - nước - giấy, một lựa chọn tiêu dùng thân thiện với thiên nhiên, khi trở thành thói quen trong đời sống cá nhân và tập thể, đều là những “mầm xanh” của môi trường xã hội, góp phần thanh lọc bầu khí quyển, bảo vệ hệ sinh thái và tạo nên một môi trường sống lành mạnh.

1.3. Mầm xanh của hy vọng trong cuộc sống: cá nhân – gia đình – xã hội
Mầm xanh là mầm của hy vọng. Mỗi một mầm xanh được ươm xuống là một hy vọng được gieo, một tương lai tươi sáng hơn cho hành tinh của chúng ta. Chúng ta cùng nhau tạo nên một không gian sống xanh - sạch - đẹp bằng những hành động rất đơn giản nhưng cụ thể trong cuộc sống hàng ngày của từng cá nhân, trong gia đình, nhà trường và lan tỏa tới xã hội.

Hãy bắt đầu từ chính mình và truyền cảm hứng cho những người xung quanh, mỗi lựa chọn của từng cá nhân hôm nay – dù là chọn một sản phẩm có bao bì tái chế, từ chối một chiếc túi nilon không cần thiết, hay đơn giản là tắt một bóng đèn khi ra khỏi phòng – đều giống như một hạt mầm hy vọng được gieo vào lòng đất mẹ bao dung.

Mỗi gia đình là một mắt xích quan trọng khi giáo dục con cái sống có trách nhiệm hơn từ việc trồng thêm một cây xanh, tiết kiệm nước hay phân loại rác thải tại nhà. Những hành động nhỏ bé ấy đều như những hạt giống gieo mầm hy vọng cho một thế giới xanh tươi hơn.

Việc giáo dục môi trường qua những sáng kiến như “Ngày không rác thải nhựa” hay các cuộc thi tái chế sáng tạo cho các em học sinh, sinh viên là những mô hình để gieo hạt giống đầu tiên cho các em về một lối sống xanh, để chính các em không chỉ học cách bảo vệ môi trường mà còn trở thành những sứ giả môi trường nhỏ lan tỏa ý thức xanh trong gia đình và xã hội. Trường học không chỉ là nơi ươm mầm tri thức mà còn là nơi gieo những hạt giống xanh cho tương lai, nơi vun đắp những giá trị sống tốt đẹp, ý thức trách nhiệm và tình yêu đối với môi trường cho thế hệ trẻ.

Ứng dụng công nghệ cao không còn xa lạ gì với xã hội ngày nay. Hãy để mạng xã hội trở thành kênh lan tỏa thông điệp xanh qua những video ngắn, một câu chuyện cảm động, một mẹo tái chế thú vị hay hình ảnh một dòng sông được “hồi sinh’ có thể trở thành mầm hy vọng cho Trái đất tốt đẹp hơn.
Khi mỗi cá nhân, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng và mỗi giáo phận cùng nhau đồng lòng vun đắp những hành động nhỏ bé nhưng thiết thực, xuất phát từ tình yêu thương chân thành và ý thức trách nhiệm sâu sắc với Trái Đất, thì một tương lai xanh hơn, trong lành hơn và bền vững hơn cho tất cả chúng ta sẽ không còn là điều xa vời nữa.
2. GIEO MẦM XANH
2.1. Gieo trong nước mắt, gặt trong vui mừng
Mùa gặt không thể đến nếu không gieo hạt và để gặt hái được mùa màng người nông dân cần rất nhiều công sức, họ cũng phải hy sinh, vất vả đầy mệt nhọc gian nan, nhưng họ vẫn kiên trì bước đi trong cánh đồng vì tin vào mùa gặt.

Nếu người nông dân gieo hạt xuống đất chăm sóc, vun trồng để có được những vụ mùa bội thu, thì chúng ta những thành viên Caritas là những người gieo mầm xanh cho Mẹ Trái đất. Việc gieo mầm xanh để bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ ngôi nhà chung của chúng ta cũng không dễ dàng gì, chúng ta ý thức đây là một hành trình dài.  Nó đòi hỏi sự nỗ lực, hy sinh và kiên trì của từng thành viên Caritas khi thực hiện các dự án bảo vệ môi trường tại các giáo xứ, giáo phận. Có những lúc chúng ta sẽ thấy kết quả ngay: một cây con lớn lên, một khu phố sạch sẽ hơn, một cộng đoàn thay đổi thói quen. Nhưng cũng có khi kết quả chưa thấy liền, mà phải chờ nhiều năm, thậm chí đến thế hệ mai sau. Có khi chúng ta thấy công sức mình nhỏ bé, chẳng đáng gì. Có khi bị hiểu lầm, bị coi thường. Nhưng như lời Thánh Vịnh 125: “Ai gieo trong lệ sầu, sẽ gặt trong hân hoan.”

2.2. Gieo trồng và chăm sóc
Gieo mầm xanh cần có kế hoạch, cần chọn phương án thiết thực, thích hợp. Chúng ta có thể bắt đầu từ những điều đơn giản, cụ thể: trồng một cây xanh trong sân nhà, giảm bớt rác thải nhựa trong sinh hoạt, khởi xướng những chiến dịch nhỏ trong giáo xứ, trường học, cộng đồng.
Những hạt mầm ấy, khi được tưới tẩm bằng tình yêu, sự quan tâm và sự kiên trì của cả cộng đồng, chắc chắn sẽ đâm chồi nảy lộc, vươn mình mạnh mẽ, tạo nên một khu rừng xanh tươi, một hệ sinh thái cân bằng cho chính chúng ta và cho cả thế hệ mai sau.

Việc chăm sóc không chỉ là công việc bên ngoài, mà còn là sự đồng hành, khích lệ, nâng đỡ nhau trong hành trình dài. Đồng thời cũng cần có sự kiên tâm hy sinh, kiên trì cầu nguyện. Chính lời cầu nguyện sẽ nuôi dưỡng và thanh tẩy hành động của chúng ta, giúp chúng ta luôn gắn kết với Thiên Chúa là nguồn sống.

3. CÙNG GIEO MẦM XANH
3.1. Tinh thần liên đới và bổ trợ của Caritas

Một hạt mầm có thể yếu ớt nếu đứng một mình, nhưng khi có nhiều hạt được gieo, khi có sự chăm sóc chung, chúng sẽ mọc thành cây, thành một cánh rừng không dễ bị hủy diệt. Công việc bảo vệ ngôi nhà chung cũng thế, Caritas không bao giờ hoạt động riêng lẻ, đơn độc.

Caritas chúng ta hiện diện trong lòng Hội Thánh như một mạng lưới của yêu thương và phục vụ. Điều quý giá của Caritas là tinh thần liên đới và bổ trợ lẫn nhau (x. Tóm lược HTXHCG số 144-153, 160-196). Không Caritas giáo xứ nào, không Caritas giáo phận nào có thể gánh hết mọi gánh nặng; nhưng nếu biết cùng chung tay, điều lớn lao có thể thành hiện thực.

Tinh thần liên đới này được thể hiện khi các thành viên Caritas, dù bận rộn công việc mưu sinh, vẫn dành thời gian tham gia dọn rác, trồng cây, hay tổ chức những buổi tập huấn nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Chúng ta cần xây dựng một lối sống Caritas – nghĩa là lối sống biết nhìn ra những nhu cầu của nhau, biết bổ trợ cho nhau, và cùng nhau gieo mầm xanh trong chính môi trường sống chung quanh mình.

3.2. Tinh thần hiệp hành trong Hội Thánh
Thánh Phaolô nói: “Tôi trồng, Apollo tưới, Thiên Chúa cho mọc và lớn lên” (1 Cr 3,6). Câu nói này như kim chỉ nam cho sứ vụ Caritas. Không ai trong chúng ta có thể tự mình làm nên tất cả. Người thì gieo hạt, người thì tưới nước, người thì che chở, người thì nhổ cỏ… Tất cả đều cần thiết và bổ sung cho nhau. Tinh thần hiệp hành thúc đẩy chúng ta cộng tác, tôn trọng vai trò của nhau, cùng hướng đến mục đích chung. Và trên tất cả, chúng ta tin rằng chính Thiên Chúa mới là Đấng làm cho hạt giống mọc lên. Chúng ta gieo, chúng ta tưới, nhưng Thiên Chúa mới cho cây lớn và trổ bông kết trái.

Tinh thần hiệp hành mời gọi chúng ta cùng nhau bước đi, cùng bàn bạc, cùng lắng nghe, cùng phân định, cùng chia sẻ và cùng hành động. Trong một dự án bảo vệ môi trường, người trẻ có thể mang đến sự năng động và sáng tạo; người lớn tuổi góp sự khôn ngoan và kinh nghiệm; các Linh mục, Tu sĩ khơi nguồn cảm hứng thiêng liêng; còn các đối tác và các tổ chức xã hội cung cấp phương tiện, nguồn lực. Khi tất cả cùng tham gia, hạt giống bé nhỏ của chúng ta mới có thể mọc lên thành cây lớn.

3.3. Sức mạnh của sự cộng tác đa dạng
Cùng gieo mầm xanh còn có nghĩa là mở rộng vòng tay cộng tác với mọi người thiện chí: các trường học, các hội đoàn, các tổ chức xã hội, thậm chí cả những người chưa cùng niềm tin tôn giáo. Bởi bảo vệ môi trường là trách nhiệm của toàn thể nhân loại.

Một chương trình phân loại rác tại nguồn, một chiến dịch trồng cây, một hoạt động truyền thông bảo vệ môi trường… nếu Caritas cùng bắt tay với các ban ngành, đoàn thể, thì hiệu quả chắc chắn sẽ lớn hơn nhiều. Cùng nhau, chúng ta tạo thành một đoàn người gieo mầm xanh khắp nơi.

THAY LỜI KẾT
Laudato Si’ không chỉ là lời mời gọi, mà là một sứ mạng. “Cùng gieo mầm xanh” chính là cách chúng ta đáp lại tiếng gọi của Tin Mừng và của thời đại hôm nay. Mỗi việc làm nhỏ bé, mỗi hy sinh âm thầm, mỗi sáng kiến cụ thể, đều là hạt giống tốt gieo vào lòng đất mẹ góp phần tạo nên một khu vườn xanh, một thế giới đáng sống, một Hội Thánh gần gũi với con người và trung tín với Thiên Chúa.

Với tư cách là những thành viên của Caritas, chúng ta hãy trở thành những người gieo hạt âm thầm, bền bỉ, để rồi một ngày kia, dưới ánh sáng và tình thương của Thiên Chúa, những mầm xanh ấy sẽ lớn lên, thành cây, thành rừng, mang lại sự sống cho muôn thế hệ mai sau.      

 + GM. Thomas Vũ Đình Hiệu
Chủ tịch UBBAXH – CARITAS VIỆT NAM